Model postępowania skargowego z art. 7 k.k.w.

Unormowana w art. 7 k.k.w. instytucja skargi jest realizacją zasady sądowej kontroli pozasądowych organów postępowania wykonawczego. Instytucja skargi na decyzje określonych w art. 7 § 1 k.k.w. organów postępowania wykonawczego, służąc ochronie praw skazanego, realizuje zasadę podmiotowego traktowania skazanego. Komentowany przepis nawiązuje do norm konstytucyjnych. Wymienić tu trzeba przede wszystkim przepis art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, w myśl którego ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw, oraz przepis art. 78 Konstytucji, stanowiący, iż każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżenia określa ustawa.

Skarga nie jest środkiem odwoławczym, a stanowi swoisty i właściwy postępowaniu wykonawczemu środek zaskarżenia, który opiera się na jednej tylko przyczynie odwoławczej: niezgodności z prawem decyzji wyżej wymienionych organów postępowania wykonawczego (por. postanowienie SA w Lublinie z  dnia 13 kwietnia 2005r., II AKzw 179/05; postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2006r., I KZP 56/05).

Nie ma podstaw do przyjęcia, że sąd rozpoznający skargę jest sądem odwoławczym. Czytelnym potwierdzeniem tego wniosku jest treść art. 7 § 4 k.k.w., stanowiącego, że na postanowienie sądu wydane na skutek rozpoznania skargi zażalenie nie przysługuje. Nikt zatem nie może zaskarżyć postanowienia sądu środkiem, którego wniesienie uruchomiłoby dopiero postępowanie odwoławcze. Jest to środek zaskarżenia, do którego przepisyo środkach odwoławczych stosuje się tylko odpowiednio. Należy go umieścić w katalogu takich środków, jak sprzeciw czy kasacja. (...) stosowanie przepisów o środkach odwoławczych, zamieszczonychw kodeksie postępowania karnego, oznacza, że stosuje się je tylko w takim zakresie, jaki nie jest unormowany w art. 7 k.k.w. i jaki daje się pogodzić z jej istotą.

Skarga stanowi swoisty i właściwy postępowaniu wykonawczemu środek zaskarżenia, do którego przepisy o środkach odwoławczych stosuje się tylko odpowiednio. I tak – organ, który wydał zaskarżoną decyzję, odmawia przyjęcia skargi z powodów wskazanych w art. 429 § 1 k.p.k. (mającym odpowiednie zastosowanie do skargi), a więc także jeżeli została wniesiona po terminie, przez osobę nieuprawnioną albo niedopuszczalną z mocy ustawy.

Na taką decyzję przysługuje skarga do właściwego sądu, a nie zażalenie. Artykuł 429 § 2 k.p.k. nie ma w tym przypadku zastosowania, bowiem przepisy kodeksu karnego wykonawczego nie przewidują zażalenia jako formy zaskarżenia decyzji organów nie będących sądem (sądem penitencjarnym), poza wyjątkami wskazanymi w art. 217 § 1 c i art. 223 c § 1 k.k.w. To samo dotyczy możliwości zaskarżenia decyzji odmawiającej przywrócenia terminu do wniesienia skargi.

Z powyższego wynika, że w żadnej fazie postępowania skargowego nie jest uruchamiany tryb odwoławczy, przewidziany w art. 20 § 2 i 3 k.k.w.

Skarga nie jest środkiem odwoławczym, a tym samym jej rozpoznanie przez sąd penitencjarny nie jest klasycznym postępowaniem odwoławczymw rozumieniu art. 425 k.p.k. i następne. Niewątpliwie jednak w toku rozpoznania skargi – w wąskim, bo ograniczonym przez zapis w art. 7 § 1 k.k.w., zakresie - dochodzi do kontroli quasi – odwoławczej decyzji jednegoz organów wskazanych w tym przepisie, a to pod kątem jej zgodnościz prawem.

Po rozpoznaniu skargi sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, uchyleniu lub zmianie zaskarżonej decyzji (wyraźna analogia do treści art. 437 § 1 k.p.k.).

Wniesienie środka odwoławczego od orzeczenia sądu penitencjarnego, wydanego na skutek rozpoznania skargi skazanego, nie powinno wywoływać żadnych skutków prawnych, a zwłaszcza nie obligowało sądu (sędziego penitencjarnego) do podjęcia jakichkolwiek czynności procesowych (zob. pomocniczo: postanowienie SN z dnia 11 października 2007r., Wz 39/07). Brak w szczególności podstawy prawnej do wydania zarządzenia o odmowie przyjęcia omawianego środka odwoławczego w trybie określonym w art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. Przytoczony przepis art. 429 § 1 k.p.k. zawiera wyraźną dyspozycję w tym względzie, odniesioną do odpowiednich organów sądu pierwszej instancji.

Postanowienie SA w Rzeszowie z dnia 26 marca 2013 r., II AKzw 137/13

Standard: 43254 (pełna treść orzeczenia)