Bankowy tytuł egzekucyjny jako dokument urzędowy i tytuł egzekucyjny

W aktualnym stanie prawnym bankowego tytułu egzekucyjnego nie można już uznać za dokument urzędowy w postępowaniu cywilnym z tego powodu, że został on wystawiony na podstawie ksiąg banku w rozumieniu art. 95 ust. 1 Prawa bankowego. Nie może on również zostać uznany za dokument urzędowy bezpośrednio na podstawie art. 244 k.p.c., gdyż nie jest sporządzony przez powołany do tego organ władzy publicznej lub inny organ państwowy.

Statusu dokumentu urzędowego nie nadaje również bankowemu tytułowi egzekucyjnemu postanowienie sądu o nadaniu mu klauzuli wykonalności. W tej mierze należy przypomnieć, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 14 kwietnia 2015 r., P 45/12, art. 96 ust. 1 i 97 ust. 1 Prawa bankowego zostały uznane za niezgodne z Konstytucją, jednak Trybunał odroczył utratę mocy obowiązującej wymienionych przepisów do 1 sierpnia 2016 r. i ostatecznie zostały one uchylone‎27 listopada 2015 r. na podstawie ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z art. 11 ust. 3 tej ustawy bankowy tytuł egzekucyjny, któremu nadano klauzulę wykonalności na podstawie przepisów dotychczasowych, zachował moc tytułu wykonawczego także po dniu wejścia w życie ustawy uchylającej, co dotyczy także bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionego w niniejszej sprawie (zob. m.in. wyroki SN z 11 maja 2017 r., II CSK 440/16, i z 9 lutego 2018 r., I CSK 390/17, oraz postanowienia SN: z 24 maja 2018 r., V CSK 659/17; z 6 czerwca 2018 r., III CZP 2/18; z 12 października 2018 r., V CSK 183/18, i z 9 września 2022 r., I CSK 914/22).

Okoliczność, że bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności mógłby hipotetycznie nadal być podstawą egzekucji, nie oznacza jednak, że jest on dokumentem urzędowym stanowiącym dowód tego, co w nim zostało zaświadczone, a w szczególności dowód wysokości zobowiązania na dzień wystawienia tytułu. Bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przypisać można natomiast status dokumentu prywatnego, który zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowi dowód tego, że osoba które go podpisała (przedstawiciel banku) złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Ocena wynikających z tego wniosków należy do Sądów meriti.

Nie ulega natomiast wątpliwości, że dokumentem urzędowym jest postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, gdyż zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. zostało ono sporządzone w przepisanej formie przez powołany do tego organ władzy publicznej. Postanowienie takie stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone, a więc przede wszystkim dowód wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego na dzień wydania postanowienia. Postanowienie takie nie jest jednak dowodem na wysokość zadłużenia określoną w tytule egzekucyjnym, gdyż przy jego wydaniu sąd takiej wysokości nie bada.

Wyrok SN z dnia 18 października 2023 r., II CSKP 1527/22

Standard: 85003 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw z niniejszą sprawą. Przepis ten stanowi, że bankowy tytuł egzekucyjny, któremu nadano klauzulę wykonalności na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowuje moc tytułu wykonawczego także po dniu wejścia w życie tej ustawy.

W wyroku z 14 kwietnia 2015 r., P 45/12, Trybunał Konstytucyjny wskazał, że wyrok ten nie wywołuje skutku retrospektywnego. Uchylenie przepisów przewidujących wystawianie przez banki tytułów egzekucyjnych nie spowodowało w związku z wymienionym przepisem, że dotychczasowe tytuły wykonawcze utraciły moc. Konsekwencją takiego przyjęcia jest niedopuszczalność podważania bankowych tytułów egzekucyjnych zaopatrzonych w klauzulę wykonalności w drodze np. powództwa opozycyjnego, co w niniejszej sprawie oznacza, że bankowy tytuł egzekucyjny, któremu nadano klauzulę wykonalności w 2005 r. zachował moc (zob. wyrok SN z 11 maja 2017 r., II CSK 440/16; wyrok SN z 9 lutego 2018 r., I CSK 390/17; postanowienie SN z 6 czerwca 2018 r., III CZP 2/18).

Postanowienie SN z dnia 9 września 2022 r., I CSK 914/22

Standard: 85004 (pełna treść orzeczenia)