Utrata rękojmi; niewykonanie warunków licytacyjnych (art. 969 k.p.c.)
Warunki licytacyjne (art. 962 - 971 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Sąd nakazując ściągnięcie rękojmi nie bada okoliczności będących przyczyną nieuiszczenia ceny nabycia, a tym samym nie ustala czy działanie nabywcy było zawinione. Potwierdzeniem tego stanowiska jest pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z dnia 20 listopada 2009r. III CZP 88/09 wskazujący, że przewidziana w art. 969 § 1 k.p.c. utrata rękojmi następuje z mocy prawa, a postanowienie sądu stwierdzające jej utratę ma charakter deklaratoryjny. W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, że utrata rękojmi połączona z wygaśnięciem skutków przybicia jako sankcja za niewykonanie w terminie obowiązku zapłaty ceny przez nabywcę, uniezależniona od przyczyny, która do uchybienia doprowadziła, nie jest w tej konstrukcji nadmiernie rygorystyczna.
Rękojmia stanowi rodzaj sumy gwarancyjnej ulegającej przepadkowi w wypadku unicestwienia wyniku licytacji z przyczyn leżących po stronie nabywcy (…). Zasady słuszności, które sprzeciwiają się poniesieniu przez nabywcę negatywnych konsekwencji niezawinionego przez niego uchybienia obowiązkowi zapłaty ceny, w dostateczny sposób realizują prawo wystąpienia o przywrócenie terminu. Skutkiem przywrócenia terminu jest możliwość uiszczenia ceny z jego zachowaniem, co zapobiega wszystkim konsekwencjom wynikającym z art. 969 § 1 k.p.c., a zatem nie tylko utracie rękojmi, ale także wygaśnięciu skutków przybicia.
Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w postanowieniu z dnia 22 września 1966r. III CR 199/66) wskazującego, że „utrata rękojmi przewidziana w art. 969 § 1, względnie ściągnięcie rękojmi przewidziane w art. 969 § 2, ma charakter ustawowej kary za niespełnienie warunków licytacyjnych. Dlatego nie w każdym wypadku niewykonania warunków licytacyjnych przez nabywcę następuje utrata rękojmi lub aktualizuje się prawo do jej ściągnięcia. Jeżeli niewykonanie warunków jest następstwem okoliczności, za które nabywca nie ponosi odpowiedzialności, nałożenie kary byłoby sprzeczne z założeniami przepisu art. 969 k.p.c.” Jak zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 20 listopada 2009r. III CZP 88/09 taka wykładnia byłaby sprzeczna z wykładnia językową i prowadziłaby do rozerwania dwóch skutków niewykonania w terminie warunków licytacyjnych.
Postanowienie SO w Częstochowie z dnia 8 czerwca 2017r., VI Cz 630/17
Standard: 8319 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 969 § 1 k.p.c., nabywca, który nie wykonał w terminie warunków licytacyjnych co do zapłaty ceny, traci rękojmię, a skutki przybicia wygasają, przy czym zwraca się mu uiszczoną część ceny, stosownie zaś do art. 963 k.p.c., licytantowi, któremu nie udzielono przybicia zwraca się niezwłocznie złożoną przez niego rękojmię. Z przepisów tych wynika, że samo złożenie do depozytu sądowego rękojmi oraz ceny nabycia nieruchomości, a nawet wydanie lubuprawomocnienie się postanowienia o przybiciu, nie pozbawiają licytanta (nabywcy) własności zdeponowanych sum. Na tym etapie postępowania nabywca nie staje się właścicielem nieruchomości będącej przedmiotem przetargu ani nie traci własności złożonej ceny nabycia; skutki takie następują dopiero z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności (art. 999 § 1 k.p.c.). Do tego czasu pożytki w postaci odsetek od zdeponowanej ceny nabycia przypadają nabywcy (art. 55 § 1 k.c.). Ustawodawca nie wprowadził w tym zakresie żadnego wyjątku i nie przyznał uprawnienia do pobierania tych pożytków innym podmiotom, np. dłużnikowi, wierzycielowi, Skarbowi Państwa lub bankowi prowadzącemu rachunek depozytowy. Należy zatem uznać, że odsetki od sum depozytowych, naliczone za okres od umieszczenia ich na wydzielonym oprocentowanym rachunku bankowym do uprawomocnienia się postanowienia o przysadzeniu własności, nie wchodzą w skład sumy ulęgającej podziałowi na podstawie art. 1024 § 1 pkt 1 k.p.c.
Odmiennie natomiast przedstawia się los prawny odsetek naliczonych po uprawomocnieniu się postanowienia o przysądzeniu własności. Szczególny charakter nabycia własności w drodze sprzedaży licytacyjnej nie pozwala przyjąć, że uzyskana w wyniku tej sprzedaży suma pieniężna złożona na rachunku depozytowym sądu staje się własnością dłużnika lub innego podmiotu uczestniczącego w postępowaniu egzekucyjnym. Żaden przepis nie wiąże takiego skutku z postanowieniem o przysądzeniu własności.
Jak wspomniano, suma uzyskana z egzekucji z nieruchomości obejmuje nie tylko cenę jej nabycia, gdyż do ceny tej dolicza się nadwyżkę dochodów uzyskanych w toku zarządu nieruchomością (art. 941 k.p.c.). Trudno wskazać argumenty, które sprzeciwiałyby się zaliczeniu do sumy ulęgającej podziałowi również odsetek od ceny nabycia, naliczonych za czas od uprawomocnienia się postanowienia o przysadzeniu własności. Odsetki te stanowią przyrost sumy uzyskanej w wyniku czynności egzekucyjnej, jaką jest niewątpliwie złożenie na rachunku depozytowym sądu ceny nabycia nieruchomości.
Uchwała SN z dnia 28 kwietnia 2010 r., III CZP 8/10
Standard: 58054 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 52092
Standard: 4564
Standard: 55780
Standard: 32320
Standard: 35010
Standard: 53216