Zmiana podstaw skargi kasacyjnej a reguły intertemporalne

Zasady kasacji, ustalone przez prawo stwarzają u zainteresowanych uzasadnione oczekiwanie, że będzie ona rozpatrzona na warunkach określonych prawem znanym w momencie przygotowania i składania kasacji. Odejście od tej zasady jest oczywiście możliwe. Dopuszczalne jest to i w prawie krajowym, i w prawie ponadnarodowym. Jednakże muszą za tym przemawiać naprawdę ważne przyczyny. Jest to jedno z pryncypiów racjonalnego ustawodawcy, a mianowicie tej, że prawo, aby było wskazówką działania, musi być przewidywalne. Wprowadzenie nowych zasad dotyczących przyjmowania kasacji (co nie obowiązywało w momencie podejmowania decyzji o ich złożeniu) ogranicza tę przewidywalność. Jeżeli zasady gry zostają zmienione, ma to groźny skutek: prawo pozbawione zostaje zaufania. Można z tym się pogodzić, gdy zmiana reguł gry przybiera postać figury intertemporalnej w postaci bezpośredniego działania ustawy nowej, wtedy, gdy o tym decydują odpowiednie ważkie interesy, nakazujące takie rozwiązanie. Prawo międzyczasowe i wybór jego technik nie są obojętne aksjologicznie. A aksjologia ta dotyka strategicznej kwestii dla każdej z władz posługujących się prawem: jej legitymizacji.

Wprowadzenie możliwości odmowy przyjęcia do rozpoznania w odniesieniu do kasacji już złożonych, opracowanych w zgodzie z wymaganiami obowiązującymi w momencie ich przygotowania - w nieświadomości zmiany, która dopiero miała nadejść - powoduje, że kasacja nie jest analizowana co do meritum, a wprowadzaniu wymagań, do których jednostka nie mogła się dostosować nie znając ich - można postawić zarzut naruszenia legislacyjnego fair play.

Wyrok TK z dnia 9 czerwca 2003 r., SK 12/03, OTK-A 2003/6/51, Dz.U.2003/109/1036

Standard: 3865 (pełna treść orzeczenia)