Uprawnienie strażnika leśnego dołączenia do aktu oskarżenie wniosku w trybie art. 355 k.p.k. (art. 325i § 3 k.p.k.)

Strażnik leśny, działając w postępowaniu karnym na podstawie art. 47 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, Dz. U. z 2014 r., poz. 1153, a także osoby określone w art. 48 tej ustawy, są uprawnieni do dołączenia do wnoszonego aktu oskarżenia wniosku o wydanie wyroku i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych w Kodeksie karnym, o którym mowa w art. 335 § 1 k.p.k.

Co do uprawnień nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych, dla których źródłem kompetencyjnym jest ustawa szczególna, a nie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 2003 r., decydujące znaczenie będzie miał zakres umocowania określony w poszczególnych ustawach. Ustawa o lasach z 1991 r. w sposób jednoznaczny określa, jakie uprawnienia przysługują strażnikowi leśnemu (a poprzez art. 48 – także innym, wymienionym w tym przepisie, osobom). Mogą oni, między innymi, wnosić i popierać akt oskarżenia. W tym sformułowaniu tkwi istota przyznanych uprawnień. Obejmują one sporządzenie i wniesienie aktu oskarżenia, a zatem czynności określone w Rozdziale 39 Kodeksu postępowania karnego i uprawnienie do jego popierania, więc takie procesowo określone czynności, które zmierzają do zrealizowania wobec oskarżonego odpowiedzialności karnej za zarzucany w akcie oskarżenia czyn.

W odniesieniu do szeroko rozumianego wniesienia aktu oskarżenia, obejmującego sporządzenie aktu oskarżenia, nie może budzić wątpliwości, że do strażników leśnych zastosowanie znajdą art. 331 § 1, art. 333 § 2 i 4 k.p.k., w których mowa jest o prokuratorze, a nie o oskarżycielu publicznym. Co więcej, przepisy te znajdą zastosowanie nie tylko wobec strażników leśnych i innych, ustawowo powołanych nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych, ale także wobec nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych, wskazanych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 2003 r., i to pomimo tego, że wobec żadnego z tych organów nie zamieszczono, ani w ustawach szczególnych, ani w rozporządzeniu, czy tym bardziej w Kodeksie postępowania karnego, przepisu na wzór art. 325i § 3 k.p.k., w którym ustawodawca miałby w sposób wyraźny wskazywać, że uprawnienia prokuratora przewidziane w tych przepisach mają zastosowanie także do nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych. Ponadto, w jedynym wypadku, gdy ustawodawca w Rozdziale 39 Kodeksu postępowania karnego posługuje się określeniem „oskarżyciel publiczny”, czyni to nie w odniesieniu do fazy sporządzania aktu oskarżenia i jego przesłania (wniesienia) do sądu, ale do fazy zaraz po tym następującej.

nieprokuratorskim oskarżycielom publicznym, których źródłem uprawnień do wniesienia aktu oskarżenia jest ustawa szczególna, przysługuje prawo sformułowania wniosku, o którym mowa w art. 335 § 1 k.p.k. (i to niezależnie od tego, czy wniosek taki, jak pierwotnie i obecnie ma być dołączony do aktu oskarżenia, czy, jak w latach 2003 – 2013, miał być umieszczony w akcie oskarżenia), a także wniosku o warunkowe umorzenia postępowania karnego – art. 336 § 1 k.p.k.

Uprawnienie nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych do popierania aktu oskarżenia obejmuje szereg uprawnień (czynności), w tym także prawo do formułowania wniosków co do sposobu i zakresu zrealizowania przez sąd odpowiedzialności karnej wobec oskarżonego w postępowaniu sądowym. Nie można mieć więc żadnych wątpliwości, że organy te mogą w toku postępowania sądowego, w szczególności na etapie głosów stron (Rozdział 46 Kodeksu postępowania karnego), formułować wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego, czy też o skazanie oskarżonego i wymierzenie mu określonej kary czy innego środka. Co więcej, nic nie stoi na przeszkodzie, by oskarżyciel publiczny, a więc i prokurator, ale również subsydiarny oskarżyciel posiłkowy, czy też oskarżyciel prywatny, już po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu, złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego, który zostanie rozpoznany na posiedzeniu przed rozprawą (art. 339 § 1 pkt 2 k.p.k.).

W takiej sytuacji trudno z powodów celowościowych wskazywać, że nieprokuratorski oskarżyciel publiczny nie miałby prawa do odpowiedniego sformułowania swojego stanowiska co do sposobu i zakresu zrealizowania odpowiedzialności karnej wobec oskarżonego w ramach instytucji określonych w art. 335 § 1 i art. 336 § 1 k.p.k., skoro czynności prowadzące w efekcie do tego samego rezultatu (w pewnym stopniu – nie miałyby w takiej sytuacji zastosowania regulacje materialnoprawne zawarte w art. 343 k.p.k.) mogłyby być osiągnięte w wyniku wykonywania zwykłych czynności w toku postępowania sądowego. W żadnym z tych wypadków, a więc w sytuacji sformułowania przez oskarżyciela wniosku, o jakim mowa w art. 335 § 1 albo w art. 336 § 1 k.p.k., czy też „zwykłego” wniosku w toku postępowania sądowego, nie jest on dla sądu wiążący.

Uchwała SN z dnia 24 czerwca 2015 r., I KZP 3/15

Standard: 41725 (pełna treść orzeczenia)