Wznowienie postępowania ekstradycyjnego

Sąd Najwyższy uznał, że „…niedopuszczalny jest wniosek o wznowienie - w oparciu o podstawę propter nova - prawomocnie zakończonego postępowania sądowego w przedmiocie dopuszczalności wydania osoby ściganej organom innego państwa, a więc wydania rozstrzygnięcia odnośnie dopuszczalności lub niedopuszczalności ekstradycji, jako że postanowienia w tej materii nie mają charakteru orzeczeń, do których odnosi się art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k.…” (zob. postanowienie SN z dnia 6 lutego 2014 r., III KO 82/13). 

Ograniczenia wskazane w tym judykacie odnoszą się do wniosku o wznowienie postępowania opartego wyłącznie na nowych faktach i dowodach, które jako podstawa wznowieniowa ze swej istoty dotyczą orzeczenia rozstrzygającego o odpowiedzialności karnej określonej osoby. Natomiast nie mają one zastosowania do wznowienia na podstawie art. 542 § 3 k.p.k., który to przepis nakazuje wznowienie z urzędu każdego postępowania zakończonego orzeczeniem wskazanym w art. 540 § 1 k.p.k. w razie ujawnienia się jednego z uchybień stanowiących bezwzględną przyczynę odwoławczą. Dlatego badanie w postępowaniu wznowieniowym wad prawnych orzeczenia wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k. odnosi się również do rozstrzygnięć zapadłych w postępowaniu sądowym, które nie muszą dotyczyć kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego. Natomiast istotne jest, aby orzeczenie to powodowało trwałe przekształcenie sytuacji prawnej osoby objętej tym postępowaniem, nawet, jeżeli nie dotyczy ono głównego nurtu procesu. 

Z pewnością do kategorii takich orzeczeń, należy również zaliczyć prawomocne postanowienie sądu w przedmiocie stwierdzenia prawnej dopuszczalności ekstradycji, wydane w trybie art. 603 k.p.k.

Wznowienie postępowania z powodu uchybień, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k., możliwe jest wyłącznie z urzędu, a nie na wniosek strony (zob. uchwała SN z dnia 24 maja 2005 r., I KZP 5/05), bowiem przepis art. 542 § 3 k.p.k. nie stanowi rozszerzenia podstaw wniosku o wznowienie postępowania, określonych w art. 540 i 540a k.p.k. Dlatego też wniosek obrońcy o wznowienie postępowania ekstradycyjnego i uchylenie objętych nim prawomocnych postanowień kończących to postępowanie, jako niedopuszczalny z mocy ustawy, na podstawie art. 545 § 1 k.p.k. w zw. z art. 430 k.p.k. należało pozostawić bez rozpoznania. Jednak strona może, w oparciu o treść art. 9 § 2 k.p.k., zasygnalizować organowi procesowemu potrzebę podjęcia czynności z urzędu (zob. postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2016 r., III KO 66/16

Postanowienie SN z dnia 5 kwietnia 2017 r., III KO 112/16

Standard: 41090 (pełna treść orzeczenia)

Niedopuszczalny jest wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania sądowego w przedmiocie dopuszczalności wydania osoby ściganej organom innego państwa, a więc wydania rozstrzygnięcia odnośnie dopuszczalności lub niedopuszczalności ekstradycji, jako że postanowienia w tej materii nie mają charakteru orzeczeń, do których odnosi się art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k. Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy, ponieważ wniosek ten został jednak przyjęty i przekazany Sądowi Najwyższemu, zdecydował, stosownie do art. 530 § 1 w zw. z art. 545 § 1 k.p.k., o pozostawieniu go bez rozpoznania, a w oparciu o art. 639 k.p.k., obciążył wydanego kosztami sądowymi postępowania o wznowienie.

W przypadku postępowania objętego niniejszym wnioskiem, nie można w żadnej mierze mówić o tym, aby miało ono charakter postępowania, którego przedmiot dotyczy odpowiedzialności karnej określonej osoby, jako że przedmiotem tym jest jedynie wydanie opinii, czy dopuszczalna jest ekstradycja osoby ściganej władzom wymiaru sprawiedliwości innego państwa w trybie Europejskiej Konwencji o Ekstradycji. Przepisy rozdziału 65 k.p.k. dokładnie zaś określają, w jakich wypadkach wydanie jest niedopuszczalne (art. 604), a żadnej z takich okoliczności nie ustalono w tym postępowaniu. To dopiero postępowanie prowadzone przez sąd państwa, któremu wydano osobę ściganą, będzie postępowaniem w przedmiocie jej odpowiedzialności. Tymczasem przywoływany przez skarżącego art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k. w sposób wyraźny odnosi się do osoby uprzednio już skazanej prawomocnie, gdy po takim skazaniu, ujawnią się nieznane dotąd sądowi dowody, wskazujące na to, że skazany ten nie popełnił czynu, albo czyn ten nie stanowił przestępstwa, bądź nie podlegał karze albo skazano go za przestępstwo zagrożone karą surowszą lub nie uwzględniono okoliczności nakazujących złagodzenie kary albo wreszcie błędnie przyjęto okoliczności wpływającej na jej zaostrzenie. Żadna z tych okoliczności nie może się odnosić do osoby, która nie została jeszcze prawomocnie skazana.

Postanowienie SN z dnia 6 lutego 2014 r., III KO 82/13

Standard: 41091 (pełna treść orzeczenia)