Poświadczenie nieprawdy w liście wierzytelności przez syndyka

Lista wierzytelności sporządzona przez syndyka, przed zatwierdzeniem przez sędziego - komisarza, nie ma waloru dokumentu poświadczającego w rozumieniu art. 271 § 1 k.k., gdyż jej zapisy nie wywołują skutków w obrocie prawnym. Jako taka lista syndyka nie jest samoistnym nośnikiem praw. Treść listy dotyczy oczywiście okoliczności mających znaczenie prawne, ale dla uzyskania cech dokumentu, który "poświadcza" w rozumieniu art. 271 § 1 k.k., i któremu przysługuje zaufanie publiczne i domniemanie prawdziwości, wymaga akceptacji sędziego - komisarza w procedurze zatwierdzenia, przewidzianej przez ustawę z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2015 r., poz. 233).

lista wierzytelności sporządzana przez syndyka nie mieści się w pojęciu dokumentu jako przedmiotu czynności wykonawczej przestępstwa z art. 271 § 1 k.k.. Charakteryzując znaczenie prawne listy wierzytelności należy w pierwszej kolejności zauważyć, że syndyk przygotowuje ją w postępowaniu upadłościowym regulowanym przez ustawę z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz. 2015, poz. 233). Z całokształtu przepisów tej ustawy wynika, że syndyk spełnia w postępowaniu upadłościowym rolę sui generis pełnomocnika sądu. Obejmuje majątek podmiotu, który został postawiony orzeczeniem sądu w stan upadłości i zarządza nim. Ma za zadanie zaspokoić roszczenia wierzycieli w stopniu, w jakim to możliwe. Realizując tę funkcję, syndyk sporządza listę wierzytelności i przeprowadza likwidację majątku, po czym rozdziela uzyskane środki między wierzycieli podmiotu upadłego według zasad ściśle określonych w ustawie. Syndyk, co oczywiste, nie wydaje orzeczeń w toku postępowania upadłościowego, ani nie decyduje o majątku upadłego w sposób samodzielny. Nadzór nad jego czynnościami sprawuje sędzia – komisarz. Szczególne znaczenie mają czynności syndyka w stadium zgłaszania wierzytelności, sprawdzania wierzytelności i ustalania listy wierzytelności (art. 239 – 254 ustawy). Sporządzoną listę syndyk przekazuje sędziemu – komisarzowi. Jest ona udostępniana wierzycielom w sądzie upadłościowym i podlega zamieszczeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Zgodnie z art. 256 ust. 1 ustawy, w terminie dwóch tygodni od dnia obwieszczenia wierzyciel może złożyć do sędziego – komisarza sprzeciw, także co do odmowy uznania zgłoszonej wierzytelności. Na postanowienie sędziego – komisarza wydane po rozpoznaniu sprzeciwu przysługuje wierzycielowi (także syndykowi i upadłemu) zażalenie do sądu (art. 255 – 259 ustawy). Jeśli sprzeciwu nie wniesiono, a w razie jego wniesienia, po prawomocnym zakończeniu postępowania sądowego w tym przedmiocie, sędzia – komisarz zatwierdza listę wierzytelności (art. 260 ustawy). Wyciąg z zatwierdzonej przez sędziego – komisarza listy wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzytelności oraz sumy otrzymanej na jej poczet przez wierzyciela, jest tytułem egzekucyjnym przeciwko upadłemu (art. 264 ust. 1 ustawy).

Z przytoczonych przepisów ustawy wynika, że syndyk nie jest podmiotem, który decyduje definitywnie o znaczeniu prawnym zapisów w liście wierzytelności, w szczególności o tym, które ze zgłoszonych wierzytelności uzyskają zatwierdzenie przez sędziego – komisarza i będą egzekwowalne. Ustawodawca zagwarantował, że czynności syndyka przy sporządzaniu i przekazywaniu listy wierzytelności sędziemu – komisarzowi są transparentne i kontrolowane. Dlatego też wierzytelność nieuznana przez syndyka może uzyskać uznanie w postępowaniu sądowym po zgłoszeniu sprzeciwu przez uprawnionego. Natomiast przed wydaniem przez sędziego – komisarza postanowienia o zatwierdzeniu, lista nie ma znaczenia dokumentu poświadczającego istnienie wierzytelności podlegającej egzekucji, ani też – wykluczającego zgłoszoną wierzytelność ze zbioru tych, które podlegają egzekucji z majątku upadłego.

Postanowienie SN z dnia 4 kwietnia 2017 r., IV KK 391/16

Standard: 41063 (pełna treść orzeczenia)