Zwolnienie od zapłaty kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa (art. 624 k.p.k.)

Z art. 624 k.p.k. wynika, że sąd "może zwolnić" od zapłaty kosztów sądowych, a więc nie następuje to obligatoryjnie, lecz tylko fakultatywnie na podstawie swobodnej, choć nie dowolnej, oceny orzekającego sądu. W konsekwencji, decydując o takim zwolnieniu, sąd jest zobligowany do wskazania występujących w sprawie okoliczności, które stanowią podstawę ustalenia, że uiszczenie kosztów sądowych byłoby zbyt uciążliwe dla strony ze względu na jej sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów.

Oznacza to, że w wyłącznej kompetencji sądu orzekającego w sprawie jest ustalenie, czy takie przesłanki zachodzą. Nie można przy tym pominąć, że ustawa wymaga ustalenia, że uiszczenie tych kosztów byłoby zbyt uciążliwe. Czyli wyraźnie określono, że dolegliwość z tym związana musi przekraczać poziom zwykłej uciążliwości, bowiem użyto słowa „zbyt”. Oznacza ono „nadmiernie” „przesadnie” /Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996–1997/.

Ustawodawca wskazał zatem, że należy porównać możliwości finansowe z wielkością kosztów sądowych, żeby uzyskać rezultat w postaci poziomu uciążliwości: zwykłej czy nadmiernej. Nie bez znaczenia przy ocenie sytuacji majątkowej jest wiek i możliwości zarobkowe. Jak już wyżej wspomniano oskarżony jest człowiekiem młodym, który pracował jako kierowca taksówki i osiągał z tego tytułu dochody. W tych warunkach należało uznać, że o ile uiszczenie tych kosztów w całości przekroczyłoby próg zwykłej uciążliwości, to jednakże zredukowanie ich przez sąd I instancji do obowiązku uiszczenia ich części czyniło zadość wymogom stawianym w art. 624 § 1 kpk.

Wyrok SA w Lublinie z dnia 10 maja 2018 r., II AKa 99/18

Standard: 77972 (pełna treść orzeczenia)