Zgoda strony na rozprawę pod nieobecność przedstawiciela, który nie był zawiadomiony o terminie
Zawiadomienie o czynności i usprawiedliwienie nieobecności (art. 117 k.p.k.)
Jeżeli udział przedstawiciela procesowego strony w czynności procesowej nie jest obowiązkowy, to brak zawiadomienia go o tej czynności może być konwalidowany przez wolne od wad oświadczenie strony, że wyraża zgodę na jej przeprowadzenie pod nieobecność tego przedstawiciela.
Dyspozycji przepisów art. 117 § 2 zd. 1 k.p.k. i art. 450 § 3 k.p.k. nie można odczytywać bez uwzględnienia ich służebnej roli wobec uprawnień stron. W sytuacji fakultatywnego przedstawicielstwa procesowego to strona decyduje czy, a jeśli tak, to w jakim zakresie z niego skorzystać. Skoro strona w każdej chwili może wypowiedzieć pełnomocnictwo, ma też oczywiste prawo zrezygnować z udziału swego przedstawiciela w określonej czynności procesowej (argumentum a maiori ad minus – zob. też postanowienie SN z dnia 16 marca 2001 r., V KKN 24/99).
Wskazane wyżej przepisy (art. 117 § 2 zd. 1 k.p.k. i art. 450 § 3 k.p.k.) pełnią rolę gwarancyjną i są adresowane do organów procesowych. Nie mogą natomiast krępować strony, w szczególności uniemożliwiać samodzielnego działania w postępowaniu karnym. To treść oświadczenia woli strony, a nie wymienionych przepisów, decyduje o zakresie przedstawicielstwa procesowego.
W odniesieniu do pełnomocnika strony tę sytuację reguluje expressis verbis art. 86 k.p.c., do którego odsyła art. 89 k.p.k. Strona przed sądem może działać osobiście lub przez pełnomocnika. Jeżeli więc stawiennictwo pełnomocnika nie jest obowiązkowe (nie zachodzi wypadek określony w art. 117 § 3 k.p.k.), to od woli strony zależy przeprowadzenie czynności procesowej mimo nieobecności niepowiadomionego o niej pełnomocnika. Jednak warunkiem postąpienia zgodnie z wolą strony jest wywiedzenie jej z zaistniałych (rzeczywistych) faktów procesowych. Aby oświadczenie woli strony było skuteczne, musi być wolne od błędu, a ściślej, wolny od niego musi być proces powstawania aktu woli.
Wyrok SN z dnia 8 lutego 2006 r., III KK 221/05
Standard: 39624 (pełna treść orzeczenia)