Kontrola odwoławcza trafności oceny dowodów, dokonanej przez sąd I instancji

Na podkreślenie w zasługuje kapitalne znaczenie zasady bezpośredniości, realizowanej jedynie w postępowaniu przed sądem I instancji.

Przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności wypowiedzi poszczególnych osób, kształtowane jest nie tylko w oparciu o treść tej wypowiedzi, ale w znacznym stopniu także na podstawie wrażeń bezpośrednich odnoszonych przez skład orzekający podczas przesłuchania oskarżonych i świadków. Obserwacja stanu intelektualnego i emocjonalnego tych osób, sposobu udzielania odpowiedzi na pytania, czy sposobu reagowania na ujawniane sprzeczności bądź rozbieżności pozwala na pełną i wszechstronną ocenę ich wiarygodności.

Całej tej sfery kształtowania własnego przekonania o wiarygodności jednych dowodów, a nie wiarygodności innych, pozbawiony jest sąd odwoławczy, dysponujący jedynie zaprotokołowaną treścią wyjaśnień czy zeznań. Stąd też sąd odwoławczy jedynie wówczas ma podstawy do podważania ocen sądu pierwszej instancji w zakresie wiarygodności osobowych środków dowodowych, jeżeli stwierdzi w rozumowaniu tego sądu jakieś błędy czy uchybienia natury faktycznej (jak np. pominięcie istotnych dowodów czy okoliczności, niedostrzeżenie sprzeczności wewnętrznych czy wzajemnych, nie ujawnienie ważnych dowodów) bądź natury logicznej, albo też sprzeczności tych ocen ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego.

Należy przytoczyć ugruntowane stanowisko wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym przekonanie sadu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów (ich części) i niewiarygodności innych (w pozostałej części), pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia do prawdy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowane w uzasadnieniu wyroku (por. wyrok SN z dn. 22.02.1996).

Podobnie i ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej, czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego i prowadzi do sędziowskiego przekonania, którego odzwierciedleniem powinno być uzasadnienie orzeczenia.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 9 października 2013 r. II AKa 120/13

Standard: 6393 (pełna treść orzeczenia)

Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 kpk i wyrażoną w nim zasadą swobodnej oceny dowodów jeśli tylko: - jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy; - stanowi wyraz rozważenia wszelkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego; -jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego; - zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (por. m. innymi postanowienie SN z dnia 13 października 2010 r., IV KK 248/10, Postanowienie SN z dnia 1 września 2010 r., IV KK 78/10).

Wyrok SA w Łodzi z dnia 12 września 2013 r., II AKa 107/13

Standard: 23259 (pełna treść orzeczenia)