Teoria interesu na gruncie art. 821 k.c.

Współcześnie – mimo że treść art. 821 k.c. sugeruje, iż przedmiotem ubezpieczenia mogą być tylko mienie i odpowiedzialność cywilna – ubezpieczeniem obejmuje się m.in. ogólną niewypłacalność, kredyt eksportowy, utratę zysków lub wysokość spodziewanej prowizji. Wskazuje to, że przedmiotem ubezpieczenia jest interes ubezpieczającego. 

W doktrynie za obowiązującą uznaje się teorię interesu, a art. 821 k.c. określa się jako „spuściznę po socjalistycznej teorii majątku jako przedmiotu ubezpieczenia”, wskazując, że dotychczasowy podział (odpowiedzialność cywilna oraz mienie) nie odpowiada gospodarce rynkowej. 

Akceptując taki kierunek myślenia uznać należy, że przedmiotem ubezpieczenia może być każdy – zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego – interes majątkowy dający się wycenić w pieniądzach. 

Potwierdzeniem obowiązywania teorii interesu przy określaniu przedmiotu ubezpieczenia jest art. 808 k.c., dopuszczający zawarcie umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej, a także treść załącznika do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej, przewidującej prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie takich ubezpieczeń majątkowych, których przedmiot nie daje się zakwalifikować ani do mienia, ani do odpowiedzialności cywilnej. Należą do nich ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych (zatrudnienia, złych warunków atmosferycznych, utraty zysków itd.).

Uchwała SN z dnia 30 listopada 2005 r., III CZP 96/05

Standard: 38761 (pełna treść orzeczenia)