Obowiązek zawiadomienia o wypadku ubezpieczeniowym (art. 818 k.c.)
Przepisy ogólne umowy ubezpieczenia (art 805 - 820 k.c.)
Tylko przypadek winy umyślnej lub rażące niedbalstwo w odniesieniu do obowiązku terminowego powiadamiania ubezpieczyciela uzasadnia zmniejszenie odszkodowania. Uprawnienie ubezpieczyciela, o którym mowa, nie może być realizowane w sytuacji, gdy brak terminowej informacji nie wpłynął na zwiększenie szkody lub okoliczności te nie uniemożliwiły ubezpieczycielowi skutków wypadku.
Wyrok SR w Białymstoku z dnia 20 marca 2014 r., VIII GC 874/13
Standard: 38752 (pełna treść orzeczenia)
Zawiadomienie ubezpieczyciela o wypadku ubezpieczeniowym nie ma charakteru wyłącznie porządkowego, bowiem czynność ta wywołuje doniosłe skutki prawne dla podmiotów stosunku ubezpieczenia. Nie chodzi tylko o skutki związane z przerwaniem biegu przedawnienia (art. 819 § 4 k.c.), czy też rozpoczęciem biegu 30-dniowego terminu, w którym ubezpieczyciel powinien spełnić świadczenie (art. 817 § 1 k.c.), ale przede wszystkim umożliwienie ubezpieczycielowi podjęcia czynności w celu ustalenia okoliczności zajścia wypadku i rozmiarów szkody (przeprowadzenie postępowania w celu likwidacji szkody), co ma też kluczowe znaczenie dla uzyskania przez ubezpieczającego umówionego świadczenia.
Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, które znajduje też potwierdzenie w wypowiedziach piśmiennictwa, że nie można bezkrytycznie przyjmować za wiążące takich postanowień umownych, które z zaniechaniem zawiadomienia ubezpieczyciela w określonym terminie o zajściu wypadku ubezpieczeniowego łączą skutek w postaci utraty prawa do świadczenia ubezpieczeniowego.
Sankcja taka może być niewspółmiernie dolegliwa w stosunku do charakteru naruszonego obowiązku, co może wystąpić wówczas, gdy uchybienie terminowi zawiadomienia o zajściu wypadku nie przyczyniło się do zwiększenia rozmiarów szkody, ani nie uniemożliwiło ubezpieczycielowi ustalenia okoliczności powstania wypadku ubezpieczeniowego i jego skutków (innymi słowy nie pociągnęło za sobą żadnych negatywnych konsekwencji dla ubezpieczyciela).
Sankcja taka mogłaby doprowadzić do całkowitego zniweczenia celu ochrony ubezpieczeniowej wyrażającej się przecież w wypłacie świadczenia w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego. Innymi słowy, w określonych okolicznościach faktycznych zastrzeżenie w postanowieniach umowy ubezpieczenia (najczęściej w OWU) takiej sankcji mogłoby zostać uznane za naruszające właściwość (naturę) stosunku ubezpieczenia, ewentualnie zasady współżycia społecznego.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 13 sierpnia 2013 r., I ACa 216/13
Standard: 38751 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 38750