Wskazanie zawodu strony

Zaskarżony przepis nakazuje w pierwszym piśmie kierowanym do sądu w danej sprawie wskazać dodatkowe informacje, w tym - zawód stron. Wymóg ten jest analogiczny do wymogu zawarcia w piśmie innych danych, niezbędnych - zdaniem ustawodawcy - do prawidłowego i niezakłóconego procedowania przez sąd. Nie można uznać, że wymaganie wskazania zawodu jako takie godzi w prawo dostępu do sądu, bowiem wówczas zarzut ten można byłoby postawić każdemu innemu ustawowemu wymogowi dotyczącemu zawartości pisma procesowego. Natomiast w pełni wypada zgodzić się zarówno z autorem pytania jak i z Prokuratorem Generalnym co do zbędności udzielania sądowi takiej informacji. Dane dotyczące zawodu stron nie mają w obecnej rzeczywistości społecznej żadnego znaczenia dla postępowania sadu i nie wpływają w najmniejszym nawet stopniu na indywidualizację osób stających przed sądem. Co podkreślili uczestnicy postępowania sądy dawno już odstąpiły od rygorystycznego egzekwowania tej informacji, co jednakże budzi pewne wątpliwości bo - jak trafnie stwierdził autor pytania - "negatywna ocena racjonalności i trafności rozwiązań [ustawowych] nie uzasadnia odmowy zastosowania przepisu". Kwestia ta nie może być jednak przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego.

Podkreślić należy, że w myśl art. 188 Konstytucji RP do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego należy orzekanie o zgodności ustaw z konstytucją. Nie ulega wątpliwości, że jego kontroli podlega więc wieloaspektowa legalność aktu, natomiast nie jest on uprawniony do kontroli działań ustawodawcy w aspekcie ich celowości, racjonalności i merytorycznej trafności. Ustawodawca - w granicach swego swobodnego (politycznego) uznania - dysponuje autonomią stanowienia prawa, odpowiadającego założeniom politycznym i gospodarczym, czyli przyjmowania rozwiązań, które jego zdaniem służyć będą najlepiej realizacji postawionych celów (por. orzeczenie z 24 lutego 1997 r., sygn. K. 19/96, OTK ZU Nr 1/1997, poz. 6). Konstytucja RP w żaden sposób nie zakazuje ustawodawcy zwykłemu podejmowania działań nieracjonalnych, czy bezzasadnych. Ewentualna negatywna merytoryczna ocena takich działań może i powinna być dokonywana przez świadomy elektorat w akcie wyborczym, natomiast nie może być zawarta w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego (por. orzeczenie z 29 maja 1996 r., sygn. K. 22/95, OTK ZU Nr 3/1996, poz. 21). Dlatego też krytyczna ocena racjonalności rozwiązania polegającego na stawianiu stronom wymogu określenia w piśmie procesowym ich zawodu nie może skutkować orzeczeniem o niekonstytucyjności przepisu.

Wyrok TK z dnia 12 marca 2002 r., P 9/01

Standard: 3716 (pełna treść orzeczenia)