Wypowiedzenie udziału wspólnika w spółce przez wierzyciela (art. 870 k.c.)
Umowa spółki cywilnej (art. 860-875 k.c.)
Wierzyciel osobisty wspólnika spółki cywilnej nie może kierować egzekucji do majątku wspólników. Może jedynie skierować egzekucję do majątku odrębnego wspólnika, a także do wierzytelności z tytułu udziałów w zyskach, jeżeli wspólnicy dokonali podziału zysku, może także zająć prawa do dokonania podziału zysku oraz prawa przysługujące wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania ( art. 868 § 2 kc, 870 kc, 911 [2] i 912 kc).
Nie ma żadnych przeszkód prawnych w świetle literalnej treści art. 778 kpc i względów funkcjonalnych do prowadzenia przez wierzyciela egzekucji ze wspólnego majątku wspólników spółki cywilnej, także w przypadku, gdy dochodzone roszczenie nie mogłoby zostać zakwalifikowane jako zobowiązanie spółki, o ile tylko wierzyciel dysponuje tytułem egzekucyjnym przeciwko wszystkim wspólnikom spółki cywilnej.
Nie ma uzasadnionych podstaw do tego rodzaju ograniczenia praw wierzycieli wszystkich wspólników spółki cywilnej i pozostawiania im jedynie możliwości wypowiedzenia udziału w spółce na zasadzie art.870 kc, jeżeli w roli dłużników występują wszyscy wspólnicy spółki. Spółka cywilna jest jedynie stosunkiem obligacyjnym, nie będącym odrębnym podmiotem prawnym od wspólników, trudno zatem znaleźć racjonalną podstawę uprzywilejowania wspólników tej spółki w ten sposób by wierzyciel osobisty wszystkich wspólników nie mógł prowadzić egzekucji z majątku tej spółki.
Ograniczenie uprawnień wierzycieli osobistych wspólników spółki cywilnej wiąże się z niepodzielnością i bezudziałowym charakterem wspólności łącznej. Potrzeba takiej ochrony nie zachodzi w razie gdy wierzyciel dysponuje tytułem egzekucyjnym przeciwko wszystkim wspólnikom.
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 28 listopada 2013 r., I ACa 467/13
Standard: 38526 (pełna treść orzeczenia)
Skutkiem wypowiedzenia udziału wspólnika w spółce cywilnej przez wierzyciela osobistego wspólnika jest wygaśnięcie wobec tego wspólnika stosunku prawnego spółki oraz stosunku prawnorzeczowego wspólności łącznej wspólnego majątku wspólników. Po stronie wspólnika powstają uprawnienia określone w art. 871 kc, jak i dopiero z tą chwilą możliwe jest zaspokojenie wierzyciela z tych praw na podstawie uzyskanego zajęcia, co może nastąpić z realizacji zajętych praw wspólnika / art. 911(6) kpc /.
Z kolei przepis art. 912 kpc dopuszcza zajęcie przysługującego dłużnikowi prawa do żądania działu majątku wspólnego osób trzecich i dłużnika, w tym prawa do żądania rozwiązania spółki cywilnej i wydania przysługujących mu wkładów i zysków / art. 874 § 1 kc oraz art. 867 i 875 kc /; zajęcia tego prawa dokonuje komornik na podstawie art. 896 w zw. z art. 909 kpc i dopiero na skutek dokonanego zajęcia wierzyciel ma legitymację do złożenia wniosku o realizację żądania działu, natomiast dłużnik nie może skutecznie wobec wierzyciela rozporządzić zajętym prawem ani prawami majątkowymi, które wskutek działu mu przypadną, a które także obejmuje zajęcia na mocy art. 912 § 1 zdanie pierwsze.
Dla uzyskania zaspokojenia z praw majątkowych, które wskutek działu należą do dłużnika, konieczne jest zgłoszenie przez wierzyciela żądania przeprowadzenia egzekucji z tych praw pod rygorem umorzenia postępowania z tych praw majątkowych; - dopiero od chwili zajęcia prawa , na mocy którego dłużnik był uprawniony do żądania działu majątku / art. 868, 875 kc /, legitymowanym do złożenia żądania działu byłby wierzyciel na podstawie art. 887 § 1 w zw. z art. 902 i art. 909 kpc /, jednak wobec braku takiego zajęcia wnioskodawca nie ma legitymacji do skutecznego wystąpienia z takim wnioskiem; - z kolei gdyby zostały zajęte prawa dłużnika przysługujące mu w przypadku wystąpienia ze spółki cywilnej lub jej rozwiązania – co także nie miało miejsca - art. 912 § 2 kpc nie znajdowałby zastosowania, lecz szczególne unormowanie z art. 911(2) § 1 kpc w zw. z art. 911(6) kpc;
Postanowienie SO w Świdnicy z dnia 12 września 2013 r., II Ca 542/13
Standard: 38536 (pełna treść orzeczenia)