Formalizm procesowy

Prawo procesowe jest ze swej istoty prawem formalnym, zatem formalizm stanowi jego cechę naturalną, nieodłączną. Nadając czynnościom sądu, stron i innych osób biorących udział w postępowaniu określoną formę, oznaczając czas i miejsce ich dokonywania, a także normując wiązane z ich podjęciem lub zaniechaniem skutki, ustawodawca czyni postępowanie sądowe sprawnym, skutecznym i przewidywalnym.

Normy prawa formalnego, jako czynnik obiektywny, stanowią zarazem jedno z podstawowych kryteriów oceny rzetelności postępowania zarówno przez organy procesowe, jaki przez strony oraz innych uczestników.

Formalizm, a także w niektórych przejawach rygoryzm prawa procesowego, jest więc - w granicach wyznaczanych jego celami i funkcją -zjawiskiem koniecznym i pożytecznym.

Uchwała SN z dnia 8 listopada 2019 r., III CZP 22/19

Standard: 45301 (pełna treść orzeczenia)

Kodeks postępowania cywilnego - prawo procesowe w ogólności - jest ze swej natury prawem formalnym, zatem formalizm stanowi jego cechę przyrodzoną i nieodłączną. Nadając czynnościom sądu, stron i innych osób biorących udział w postępowaniu określoną formę, oznaczając czas i miejsce ich dokonywania, a także normując wiązane z ich podjęciem lub zaniechaniem skutki, ustawodawca czyni postępowanie sądowe sprawnym, skutecznym i przewidywalnym.

Przepisy procesowe chronią prawa podmiotowe obywateli, zapewniają realizację konstytucyjnego prawa do sądu oraz gwarantują ścisłe przestrzeganie zasady równości stron. Formalizm, a także w niektórych przejawach rygoryzm prawa procesowego, jest więc - w granicach wyznaczanych jego celami i funkcją - zjawiskiem koniecznym i pożytecznym.

Należy jednak rozróżniać formalizm prawa procesowego od formalizmu jego stosowania, w określonych bowiem sytuacjach uzasadnione i celowe są, a niekiedy bywają niezbędne, pewne koncesje na rzecz rozsądku i poczucia sprawiedliwości. Sąd - po rozważeniu wszystkich okoliczności - powinien je czynić wyjątkowo i tylko wtedy, gdy uchybienia wymaganiom formalnym popełnione przy podejmowaniu określonej czynności procesowej są wynikiem oczywistej, niezawinionej omyłki.

Uchwała SN z dnia 24 maja 2017 r., III CZP 2/17

Standard: 15377 (pełna treść orzeczenia)