Loterie promocyjne
Przyrzeczenie publiczne wykonania oznaczonej czynności (art. 919 k.c.)
Związanie stron umowy wzorcem opracowanym przez przedsiębiorcę wynika z woli stron umowy, jednak w wypadku regulaminu loterii promocyjnej ustawodawca narzuca zarówno obowiązek stworzenia regulaminu, jak i skutek w postaci związania zatwierdzonym regulaminem zarówno przedsiębiorcy będącego organizatorem loterii, jak i uczestników loterii będących konsumentami, zezwalając na wprowadzanie zmian w zakresie ograniczonym i tylko w drodze decyzji administracyjnej. Z uwagi na szczególne unormowania zawarte w ustawie o grach hazardowych, w szczególności ustawowe związanie zarówno organizatora, jak i uczestników loterii treścią regulaminu, wyłączone jest stosowanie do postanowień regulaminu zatwierdzanego w drodze decyzji administracyjnej przepisów kodeksu cywilnego dotyczącego klauzul abuzywnych. W tym zakresie ustawodawca zastąpił bowiem kontrolę zarówno dokonywaną in concreto, jak i kontrolę abstrakcjną dokonywaną przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów kontrolą administracyjną, ograniczającą się do zgodności z przepisami prawa, w tym szczególnie z przepisami ustaw.
W wypadku uznania, że regulamin podlega kontroli prowadzonej na podstawie przepisów Działu IV b tytułu VII księgi pierwszej kodeksu postępowania cywilnego, skutkiem stwierdzenia abuzywności zawartych w regulaminie postanowień byłby zakaz ich stosowania przez przedsiębiorcę i obowiązek wprowadzenia zmian w regulaminie loterii promocyjnej. Tymczasem dokonanie takiej zmiany nie jest zależne wyłącznie od woli organizatora, wymaga bowiem zatwierdzenia zmian w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez dyrektora izby celnej, zgodnie z powołanym wyżej art. 60 ust. 3 w/w ustawy.
Tym samym Sąd Apelacyjny uznał, że przepisy szczególne (ustawa o grach hazardowych) wyłączają możliwość kontroli postanowień zatwierdzonego regulaminu loterii promocyjnej w trybie postępowania o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Odmienne stanowisko byłoby bowiem równoznaczne z dopuszczeniem możliwości badania przez sąd powszechny decyzji administracyjnej.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 1 sierpnia 2013 r., VI ACa 63/13
Standard: 38441 (pełna treść orzeczenia)
skoro warunkiem koniecznym wzięcia udziału w loterii promocyjnej było zawarcie umowy lokaty terminowej w oznaczonym przedziale czasowym występuje funkcjonalny związek pomiędzy ową loterią, a umową lokaty terminowej. Związek ów jest tego rodzaju, że brak owej umowy uniemożliwia wzięcie udziału w loterii. Funkcja owej loterii jest zatem oczywista – ma ona skłaniać konsumentów do zawierania umów lokaty terminowej oferując w zamian możliwość uzyskania świadczenia wzajemnego w postaci nagrody. To, że owo świadczenie w postaci nagrody nie jest pewne albowiem uzależnione od czynnika losowego pozostaje bez jakiegokolwiek wpływu na wzajemność owego zobowiązania albowiem świadczeniem wzajemnym jest tu sama możliwość wzięcia udziału w losowaniu, a więc uzyskania szansy na zdobycie nagrody – dokładnie tak samo jak w zamian za cenę losu w dowolnej grze losowej uzyskuje się wyłącznie szansę na wygraną.
Już tylko powyższe pozwala zanegować twierdzenie pozwanej jakoby organizowana na jej zlecenie loteria promocyjna miała charakter przyrzeczenia publicznego – jest inaczej albowiem nie jest to jednostronną czynnością prawna mająca swą podstawę w art. 919 – 920- k.c., a czynność w której ekwiwalentem zawarcia umowy lokaty terminowej jest uzyskanie szansy na wygraną w loterii. Nie ma wpływu na powyższe fakt, że owa szansa na wygraną nie jest podstawowym ekwiwalentem oferowanym konsumentowi w zamian za pożyczenie pieniędzy (tym są odsetki) albowiem nie istnieje ograniczenie, zgodnie z którym jedynym ekwiwalentem przy umowie lokaty terminowej mają być odsetki – nic nie stoi na przeszkodzie by konsumentowi przysługiwały innego rodzaju świadczenia – np. w rodzaju przedmiotowego.
W ocenie Sądu Okręgowego zakwestionowane postanowienie Regulaminu promocji zgodnie z którym: Sądem właściwym do rozpoznania wszelkich sporów wynikłych w związku z loterią jest właściwy ze względu na siedzibę Organizatora jest niedozwolone albowiem uniemożliwia wniesienia powództwa dotyczącego roszczeń powstałych na tle loterii promocyjnej do sądu innego aniżeli właściwy ze względu na siedzibę pozwanej. Zgodnie bowiem z art. 33 k.p.c. biorący w loterii udział klient pozwanej mógłby wytoczyć powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy przed sądem, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału. Nadto, zgodnie z art. 34 k.p.c. powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jako też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy wytoczyć można przed sąd miejsca jej wykonania.
Tego rodzaju ukształtowanie treści wzorca umownego zostało dokonane w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, a także z rażącym naruszeniem interesów konsumentów. Jest ono wprost sprzeczne z przepisem art. 385 ( 3) pkt 23 k.c. co powoduje, iż w ocenie Sądu Okręgowego należy je, zgodnie z żądaniem pozwu, uznać za niedozwolone zakazując jednocześnie jego stosowaniz w obronie konsumenckim.
Wyrok SO w Warszawie z dnia 2 września 2010 r., XVII AmC 1200/09
Standard: 38439 (pełna treść orzeczenia)