Obciążenie nieruchomości użytkowaniem z ograniczeniem jego wykonywania do części nieruchomości. (art. 915 k.c.)

Przepis art. 915 k.c. dotyczy zamiany ograniczonego prawa rzeczowego w postaci użytkowania. W konsekwencji zamiana nie może dotyczyć innego ograniczonego prawa rzeczowego. Przepis art. 915 k.c. ma charakter wyjątkowy, a jako taki nie podlega wykładni rozszerzającej (exceptiones non sunt extendendae).

Zakładając racjonalność ustawodawcy nie można zakładać, że w tym samym akcie prawnym ustawodawca posługuje się tym samym zwrotem na określenie różnych pojęć. W konsekwencji skoro ustawodawca statuuje ograniczone prawo rzeczowe pod nazwą użytkowanie to w konsekwencji posłużenie się w tym samym akcie prawnym pojęciem użytkowanie musi oznaczać to ograniczone prawo rzeczowe. Za taką wykładnią przemawia również treść art. 303 k.c. Przepis ten ma charakter lex specjalis wobec przepisu art. 915 w zw. z art. 913 i art. 914 k.c.

Skoro ustawodawca w treści art. 303 k.c. jako jedynie legitymowanego do wystąpienia z żądaniem zamiany służebności osobistej na rentę uczynił właściciela nieruchomości, to nie było jego intencją dawanie takiego prawa uprawnionemu w zakresie służebności. A do tego by prowadziła wykładnia contra legem art. 915 k.c. Również w doktrynie podkreśla się, że w art. 915 k.c. chodzi tylko o użytkowanie, a nie o inne ograniczone prawa rzeczowe.

Po drugie przepis art. 915 k. jako warunek sine qua non zamiany użytkowania na rentę wymaga elementu funkcjonalnego rozumianego jako cel ustanowienia użytkowania. Użytkowanie musiało być ustanowione celem zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania.

Wyrok SR w Koninie z dnia 5 grudnia 2016 r., I C 2212/16

Standard: 38415 (pełna treść orzeczenia)