Dochodzenie roszczeń od korzystających ze środków transportowych bez biletu

Zakłady budżetowe gmin, prowadzące działalność gospodarczą w zakresie komunikacji miejskiej mogą dochodzić należności za przewóz osób i opłatę dodatkową za jazdę bez biletu środkami komunikacji miejskiej w drodze sądowej i realizować tytuły wykonawcze wydane na podstawie orzeczeń sądowych w drodze egzekucji sądowej.

Przepis art. 16 ust. 1 Prawa przewozowego konkretyzuje bliżej sposób zawarcia umowy przewozu stanowiąc, że "umowę przewozu zawiera się przez nabycie biletu na przejazd lub spełnienie innych określonych przez przewoźnika warunków dostępu do środka transportowego, a w razie ich nieustalenia - przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym". 

Z kolei według art. 33a ust. 2 Prawa przewozowego, w razie stwierdzenia braku odpowiedniego dokumentu przewozu, bądź dokumentu uprawniającego do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego, przewoźnik może pobrać właściwą należność i opłatę dodatkową. W razie nieuiszczenia należności przewoźnik lub osoba przez niego upoważniona ma prawo żądać okazania dokumentu, umożliwiającego stwierdzenie tożsamości w celu dochodzenia roszczenia. 

Potwierdzenie cywilnoprawnego charakteru powyższych roszczeń zawiera art. 90 Prawa przewozowego, który w zakresie nie unormowanym w ustawie oraz w przepisach wydanych w celu jej wykonania i przepisach szczególnych odsyła do stosowania przepisów Kodeksu cywilnego. 

W przepisach odrębnych i szczególnych z zakresu Prawa przewozowego brak jest przepisów, które regulowałyby kwestię dochodzenia roszczeń z tytułu niewykonania umowy przewozu przez osoby korzystające ze środków transportowych bez biletu. 

W związku z tym sprawy ze stosunków z zakresu prawa cywilnego (sprawy cywilne) zgodnie z art. 1 i art. 2 § 3 KPC rozpoznawane są w postępowaniu sądowym, skoro przepisy szczególne nie przekazały ich rozpoznania do właściwości innych organów.

Postanowienie SN z dnia 26 marca 1997 r., III KKO 2/97 

Standard: 38094 (pełna treść orzeczenia)