Wypowiedzenie umowy zlecenia (art. 746 § 1 k.c.)

Normy zawarte w art. 746 § 1 i 2 k.c. mają charakter dyspozytywny, natomiast norma wysłowiona w art.746 § 3 k.c.- charakter bezwzględnie obowiązujący. 

Wypowiedzenie umowy zarówno z ważnego powodu, jak również z innych przyczyn, może zostać powiązane przez strony - w ramach swobody kontraktowania przewidzianej w art. 353[1] k.c. - z zastrzeżeniem terminu wypowiedzenia.

Dopuszczalne jest określenie w umowie terminu wypowiedzenia umowy (ze  wskazaniem jego okresu) także z ważnych przyczyn, albowiem nie stanowi to niedozwolonego na mocy art. 746 § 3 k.c. wyłączenia przewidzianego w nim uprawnienia, lecz dozwoloną modyfikację sposobu jego wykonania. 

Dopuszczalne jest ustalenie przez strony, że rozwiązanie umowy o świadczenie usług (z ważnej przyczyny, z innej przyczyny, a nawet bez przyczyny), nastąpi po upływie uzgodnionego przez strony okresu wypowiedzenia. Takie postanowienie umowne niewątpliwie zwiększa stabilność stosunku prawnego łączącego strony, a przewidziany umową okres wypowiedzenia umożliwia każdej z nich przystosowanie się do nowej sytuacji powstałej wskutek decyzji jednej ze stron o zakończeniu umowy. Ma to znaczenie zwłaszcza w sytuacji, w której świadczenie przez zleceniobiorcę określonych usług na rzecz usługodawcy jest zbliżone do świadczenia pracy na podstawie umowy o pracę. Trzeba też zauważyć, że w ramach swobody umowy strony zawsze mogą zawrzeć stosowne porozumienie, na przykład zgodnie postanowić, że umowa ustanie szybciej.

Wyrok SN z dnia 13 października 2021 r., I CSKP 239/21

Standard: 62030 (pełna treść orzeczenia)

Zarówno wypowiedzenie z ważnego powodu jak również z innych przyczyn, moż zostać powiązane przez strony z zastrzeżeniem terminu wypowiedzenia. Pogląd ten wynika z przyjmowanego powszechnie w orzecznictwie założenia, że wszystkie przepisy o zleceniu - z wyjątkiem art. 746 § 3 i art. 751 k.c. - mają charakter dyspozytywny (tak m.in. w wyrokach SN: z dnia 20 kwietnia 2004 r., V CK 433/03, z dnia 28 września 2004 r., IV CSK 640/03, z dnia 20 grudnia 2005 r., V CK 295/05, z dnia 21 sierpnia 2008 r., IV CSK 202/08 z dnia 23 listopada 2011 r., IV CNP 14/11).

Charakter iuris cogentis ma art. 746 § 3 k.c., zawierający zakaz zrzeczenia się z góry uprawnienia do wypowiedzenia z ważnych przyczyn. Uprawnienie to może być natomiast ograniczone terminem.

Stanowisko o dopuszczalności zastrzeżenia terminu wypowiedzenia także w odniesieniu do wypowiedzenia dokonanego z ważnych przyczyn w najszerszym stopniu zostało umotywowane w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2004 r., V CK 433/03, powtórzono je także w wyroku z dnia 15 października 2014 r., V CSK 684/13.

Dyspozytywny charakter art. 746 § 1 k.c. oznacza również, że skoro możliwe jest wypowiedzenie umowy zlecenia również bez ważnych powodów ze skutkiem natychmiastowym, to tym bardziej możliwe jest zastrzeżenie w umowie terminu wypowiedzenia i w takim wypadku. Wypowiedzenie takiej umowy przed upływem zastrzeżonego terminu, a więc ze skutkiem natychmiastowym, oznacza. obowiązek naprawienia szkody, jaką poniósł przyjmujący zlecenie na skutek przedwczesnego wypowiedzenia, jeśli nastąpiło ono bez ważnego powodu.

Wyrok SN z dnia 29 października 2020 r., V CSK 492/18

Standard: 62032 (pełna treść orzeczenia)