Zmiana w czasie umowy rachunku bankowego wysokości stopy oprocentowania bez wypowiedzenia

Na tle uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1992 r., III CZP 141/91 w orzecznictwie ukształtował się pogląd, według którego skutkiem nieokreślenia w regulaminie bankowym, przewidującym uprawnienie banku do zmiany w czasie umowy rachunku bankowego wysokości stopy oprocentowania bez wypowiedzenia, konkretnych okoliczności, od jakich zmiana ta jest uzależniona, jest bezskuteczność zmiany wysokości stopy oprocentowania dokonanej przez bank, wobec czego posiadaczowi rachunku bankowego należą się odsetki w takiej wysokości, w jakiej obowiązywały one w chwili zawarcia umowy. Pogląd ten znalazł wyraz m.in. w sprawach, w których pozwanym był Bank S.A. i zastosowanie miał ten sam regulamin bankowy co i w rozpoznawanej sprawie, w których Sąd Najwyższy wydał wyroki: z dnia 26 września 2001 r., IV CKN 496/00 i z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1219/00). Nie zyskał on aprobaty u niektórych przedstawicieli doktryny. Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym kasację nie widzi jednakże podstaw, żeby odstąpić od tego poglądu.

Poza sporem jest dopuszczalność zamieszczenia w regulaminie bankowym klauzuli przewidującej zmienną stopę oprocentowania środków przechowywanych na rachunku bankowym, bez konieczności wypowiedzenia umowy rachunku bankowego. Skuteczność takiej klauzuli jest jednakże uzależniona – jak stwierdził Sąd Najwyższy w powołanej wyżej uchwale składu siedmiu sędziów – od określenia konkretnych okoliczności, które taką zmianę mogą spowodować. Brak w regulaminie bankowym wskazania takich okoliczności nie powoduje wszakże nieważności klauzuli przewidującej zmienną stopę oprocentowania (ani tym bardziej nie powoduje nieważności umowy, w której klauzula ta została zawarta), sprawia natomiast, że w trakcie trwania umowy bank nie może skutecznie z klauzuli tej skorzystać. 

Wyrok SN z dnia 1 grudnia 2004 r., IV CK 205/04

Standard: 37951 (pełna treść orzeczenia)