Zwrot nakładów w razie niezawarcia umowy przyrzeczonej
Uchylenie się od zawarcia umowy przyrzeczonej; roszczenia z umowy przedwstępnej; przedawnienie (art. 390 k.c.) Rozliczenie nakładów (art. 226 k.c. i art. 230 k.c.)
Z chwilą, kiedy okazało się, iż nie dojdzie do zawarcia umowy przyrzeczonej, upadło z mocą wsteczną porozumienie, stanowiące podstawę prawną nakładów. Nie znaczy to jednak, że nakłady te należy kwalifikować jako dokonane przez posiadacza w złej wierze.
Upadek tytułu prawnego nie oznacza, że ocena nastawienia w chwili dokonywania nakładów ulega przemianie. Skoro – w świetle art. 226 i 227 k.c. - decyduje element woli w czasie dokonywania nakładów, to zmiany następujące później nie mogą wpłynąć na jej charakter i zmienić z dobrej na złą, bez wykazania, że już wówczas można było przypisać posiadaczowi złą wiarę.
Postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2017 r., V CSK 154/17
Standard: 52267 (pełna treść orzeczenia)
W sprawach, w których strony w umowie przedwstępnej przewidziały podjęcie przez jedną z nich jeszcze przed zawarciem umowy przyrzeczonej nakładów na rzecz będącą przedmiotem umowy przyrzeczonej i wydanie jej tej rzeczy, w kwestiach zwrotu nakładów w razie niezawarcia umowy przyrzeczonej właściwe mogą być różne przepisy. Jeżeli strony nie zawarły dodatkowych umów, zwrot nakładów powinien podlegać przepisom art. 226-230 k.c., z chwilą bowiem, gdy okaże się, że nie może dojść do zawarcia umowy przyrzeczonej, upada z mocą wsteczną związane z umową przedwstępną porozumienie, które stanowiło podstawę prawną nakładów na rzecz mającą być przedmiotem umowy przyrzeczonej (por. uchwała SN z dnia 12 stycznia 1960 r., I CO 40/59). W rezultacie nakłady te należy kwalifikować jako poczynione przez posiadacza bez tytułu prawnego.
W razie natomiast zawarcia przez strony umowy przedwstępnej dodatkowych umów dotyczących przedmiotu umowy przyrzeczonej, obejmujących także przewidziane w umowie przedwstępnej nakłady na ten przedmiot, o kwestiach związanych ze zwrotem nakładów powinny rozstrzygać właściwe przepisy normujące dodatkowe umowy (por wyrok SN z dnia 11 czerwca 2008 r., V CSK 28/08).
Wyrok SN z dnia 15 października 2009 r., I CSK 84/09
Standard: 37819 (pełna treść orzeczenia)