Zbycie rzeczy przez zastawcę przed dokonaniem wpisu zastawu do rejestru zastawów (art. 192 pkt 3 k.p.c.)

W postępowaniu o wpis zastawu do rejestru nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Dobra wiara zastawnika podlega zgodnie z art. art. 2 ust. 3 u.z.r. ochronie o tyle tylko, o ile przemawia za tym bezpieczeństwo obrotu prawnego uzasadnione zaufaniem uczestników tego obrotu do rejestru zastawów. W razie zbycia rzeczy przez zastawcę przed dokonaniem wpisu zastawu do rejestru zastawów uczestnikiem obrotu mogącym działać w zaufaniu do rejestru zastawów jest również nowy właściciel rzeczy. Jego sytuacja przypomina sytuację, osób których dotyczy art. 13 pkt 1 u.z.r.

W rezultacie w takich przypadkach, należy, rozstrzygając o nabyciu zastawu rejestrowego w dobrej wierze stosować odpowiednio także art. 13 pkt 1 u.z.r. – choć nie odnosi się on wprost do tych przypadków. Należy mianowicie przyjąć, że we wspomnianych przypadkach, nabycie zastawu rejestrowego w dobrej wierze, zgodnie z art. 2 ust. 3 u.z.r., jest w myśl art. 13 pkt 1 u.z.r., stosowanego mutatis mutandis, wykluczone, gdy osoba, która nabyła własność rzeczy w toku postępowania o wpis tego zastawu, nie wiedziała i przy zachowaniu należytej staranności nie mogła wiedzieć o złożeniu wniosku o wpis zastawu rejestrowego na nabytej rzeczy w chwili wydania jej tej rzeczy. Przyznanie pierwszeństwa interesom zastawnika kosztem tej osoby nie dałoby się uzasadnić w sposób zgodny z założeniami, na których jest oparta w prawie cywilnym ochrona dobrej wiary.

Skutkiem zastosowania art. 192 pkt 3 k.p.c. w postępowaniu o wpis zastawu do rejestru byłoby jedynie wyłączenie stosowania art. 2 ust. 3 u.z.r. w związku z art. 13 pkt 1 u.z.r. w odniesieniu do przypadków zbycia rzeczy zastawianej przed dniem wpisu zastawu do rejestru, czyli wyłączenie tych przypadków spod oceny według przepisów chroniących dobrą wiarę w stosunkach prawnych związanych z ustanowieniem zastawu rejestrowego.

Ponieważ art. 192 pkt 3 k.p.c. w postępowaniu procesowym, którego bezpośrednio dotyczy, nie uchyla stosowania przepisów o ochronie nabywcy w dobrej wierze, wyrażonego w zaskarżonym wyroku poglądu dopuszczającego stosowanie art. 192 pkt 3 k.p.c. w postępowaniu o wpis zastawu do rejestru na podstawie art. 13 §2 k.p.c. nie można zaakceptować.

Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2009 r., III CSK 54/09

Standard: 37650 (pełna treść orzeczenia)