Ochrona nabywcy od nieuprawnionego w dobrej wierze

W sytuacjach, w których ustawa w drodze wyjątku chroni nabywcę w dobrej wierze od nieuprawnionego, ścierają się dwa przeciwstawne interesy. Interes nabywcy w uzyskaniu określonego prawa lub prawa o określonej treści – mimo iż nie zachodzą przesłanki nabycia przez niego tego prawa lub prawa o takiej treści – ze względu na przekonanie o istnieniu podstaw do jego nabycia. Z interesem tym konkuruje interes osoby, której kosztem chroniony jest nabywca (np. interes właściciela – w razie nabycia w dobrej wierze rzeczy od nieuprawnionego lub w razie nabycia w dobrej wierze zastawu ustanowionego przez nieuprawnionego albo interes zastawnika – w razie nabycia w dobrej wierze rzeczy bez obciążenia zastawem). Udzielenie ochrony nabywcy w dobrej wierze oznacza więc rozstrzygnięcie tego konfliktu na jego rzecz. Ustawodawca decyduje się na to ze względu na wyjątkowe okoliczności uzasadniające dobrą wiarę nabywcy w szczególności:

• treść publicznego rejestru (zob. np. 5 u.k.w.h.),
• treść dokumentu przeznaczonego do obiegu (zob. np. art. 16 ust. 2 Prawa wekslowego),
• fakt władania rzeczą (zob. np. art. 169 § 1 k.c.)
• potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego.

Potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego jest wyrazem interesu ogólnego, uzasadniającego (por. art. 31 ust. 3 Konstytucji) ograniczenie praw osób, kosztem których chroniony jest nabywca w dobrej wierze (por. np. wyroki SN z dnia 24 stycznia 2002 r., III CKN 405/99, z dnia 18 kwietnia 2002, r., II CKN 1226/00, z dnia 15 listopada 2002 r., V CKN 1340/00, z dnia 16 marca 2006 r., III CSK 32/06, z dnia 24 maja 2007 r., V CSK 23/07 i z dnia 5 lutego 2009 r., I CSK 297/08).

Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2009 r., III CSK 54/09

Standard: 37648 (pełna treść orzeczenia)