Zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń uprawnionego do zachowku
Zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń uprawnionego do zachowku (art. 1005 k.c.)
Zgodnie z przepisem art. 1005 § 1 k.c. jeżeli spadkobierca obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku sam jest uprawniony do zachowku, może on żądać zmniejszenia zapisów zwykłych i poleceń w takim stopniu, ażeby pozostał mu jego własny zachowek.
W myśl zaś art. 1006 k.c. jeżeli zmniejszeniu podlega zapis zwykły, którego przedmiot nie da się podzielić bez istotnej zmiany lub bez znacznego zmniejszenia wartości, zapisobierca może żądać całkowitego wykonania zapisu, uiszczając odpowiednią sumę pieniężną.
Suma pieniężna, którą zapisobierca zwykły powinien uiścić spadkobiercy (lub dalszy zapisobierca zapisobiercy), odpowiada wartości, o jaką pomniejszony został zapis w wyniku zastosowania art. 1003–1005 k.c. Sąd Najwyższy w powołanej wyżej uchwale z dnia 31 stycznia 2001 roku wyjaśnił, że jeżeli przedmiotu zapisu nie można podzielić, a jego wykonanie przekracza granice odpowiedzialności spadkobiercy z art. 998 § 1 k.c., zapisobierca może wówczas żądać wykonania zapisu zwykłego, uiszczając stosowną kwotę pieniężną.
Wyrok SO w Warszawie z dnia 19 października 2018 r., II C 2/14
Standard: 37632 (pełna treść orzeczenia)
Przepis art.1005 k.c. jest normą szczególną w stosunku do art.1003 k.c. Określa on zasadę zmniejszania zapisów i poleceń w sytuacji, gdy spadkobierca obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku, sam jest uprawniony do zachowku. Powyższa regulacja ustawowa nie może ulec wyłączeniu wolą testatora – jak to ma miejsce w przypadku art.1004 § 1 k.c., gdyż przepis art.1005 k.c. nie przewiduje ogóle takiej możliwości.
Powyższe rozwiązanie wynika z faktu, iż zamiarem ustawodawcy było udzielenie roszczeniu o zachowek gwarancji umożliwiających jego pełną realizację.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 5 października 2015 r., I ACa 341/15
Standard: 37620 (pełna treść orzeczenia)