Bezskuteczność zapisu rzeczy oznaczonej co do tożsamości
Bezskuteczność zapisu rzeczy oznaczonej co do tożsamości (art. 976 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 976 kc w braku odmiennej woli spadkodawcy zapis rzeczy oznaczonej co do tożsamości jest bezskuteczny, jeżeli rzecz zapisana nie należy do spadku w chwili jego otwarcia albo jeżeli spadkodawca był w chwili swej śmierci zobowiązany do zbycia tej rzeczy. Ustawa uznaje - co do zasady - bezskuteczność zapisu zwykłego rzeczy oznaczonej co do tożsamości nienależącej do spadku w chwili jego otwarcia. Zapis taki będzie jednak skuteczny, jeżeli spadkodawca wyrazi odmienną wolę w testamencie. Wola wykonania zapisu może być wyrażona wprost lub też ustalona w drodze interpretacji testamentu. Jeżeli wykonanie takiego zapisu okaże się niemożliwe z powodu okoliczności, za które zobowiązany nie ponosi odpowiedzialności, zobowiązanie z tytułu zapisu wygasa, chyba że spadkodawca wskazał w testamencie inny sposób wykonania zapisu np. zobowiązał obciążonego do wypłacenia zapisobiercy równowartości przedmiotu zapisu w pieniądzach
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 7 marca 2018 r., V ACa 676/13
Standard: 71172 (pełna treść orzeczenia)
W art. 976 k.c. ustawodawca określił przesłanki skuteczności zapisu, a przez wskazanie, że skutecznie może on dotyczyć tylko tej rzeczy, która weszła do spadku, i co do której nie powstało po stronie spadkodawcy zobowiązanie do jej zbycia, wskazał też, że pierwszeństwo przed zobowiązaniem z tytułu zapisu ma zobowiązanie powstałe jeszcze za życia spadkodawcy, mające za przedmiot tę samą rzecz lub prawo, co objęte zapisem. Gdyby bowiem spadkodawca uczynił przedmiotem zapisu tę samą rzecz lub prawo, co do których za jego życia powstało zobowiązanie do ich zbycia innej osobie, zapis będzie bezskuteczny, a spadkobierca zwolniony zostanie z obowiązku świadczenia wobec zapisobiercy, skoro zobowiązanie wobec niego powstało później, bo w dacie otwarcia spadku. Ustanawiając w art. 976 k.c. tę zasadę ustawodawca zastrzegł, że spadkodawca uprawniony jest do zmodyfikowania jej działania przez wyrażenie odmiennej woli.
Z art. 976 k.c. wynika, że spadkobierca może uchylić się od wykonania zapisu wtedy, gdy okazał się on bezskuteczny, gdyż rzecz lub prawo, której dotyczył nie należała do spadku albo jeszcze za życia spadkodawcy powstało zobowiązanie do jej zbycia innej osobie. Nie można twierdzić, że po stronie spadkodawcy powstało zobowiązanie do zbycia rzeczy stanowiącej przedmiot zapisu wyłączające taką rzecz ze spadku lub kreujące roszczenie kontrahenta o przeniesienie jej własności, gdy spadkodawca zawarł jedynie umowę przedwstępną o jej zbycie, nieczyniącą zadość wymaganiom co do formy umowy przyrzeczonej. W takim przypadku ustawodawca nie przyznaje kontrahentowi spadkodawcy roszczenia o zawarcie umowy prowadzącej do zbycia rzeczy, co oznacza, że spadkobierca może się uchylić od jej zawarcia. Trudno byłoby zaakceptować sytuację, w której spadkobierca mógłby powoływać się na bezskuteczność zapisu i uchylić od obowiązku jego wykonania, ale zarazem nie byłby też zobowiązany do zbycia rzeczy będącej jego przedmiotem na inną osobę wobec nieistnienia po stronie tej osoby roszczenia o przeniesienie na nią przedmiotu zapisu.
Wyrok SN z dnia 30 stycznia 2015 r., III CSK 162/14
Standard: 71175 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 71176
Standard: 37611