Egzekucja z wieczystego użytkowania

Do zajęcia nieruchomości albo prawa użytkowania wieczystego gruntu dochodzi przez wezwanie dłużnika do zapłaty długu w dwutygodniowym terminie pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania (art. 923 k.p.c.). Taka sama sytuacja dotyczy zajęcia prawa użytkowania wieczystego, wobec braku innego uregulowania (art. 1004 k.p.c.). Jednocześnie z wysłaniem wezwania komornik powinien, stosownie do art. 924 § 1 k.p.c., złożyć wniosek o wpis wzmianki w księdze wieczystej o wszczęciu egzekucji.

Zajęcie nieruchomości, jak też prawa użytkowania wieczystego, zgodnie z art. 930 § 1 k.p.c., wywołuje skutki prawne w sferze prawa materialnego i procesowego. Konsekwencje procesowe polegają na przyjęciu, że rozporządzenie przedmiotem postępowania egzekucyjnego po zajęciu nie ma wpływu na dalszy jego bieg; toczy się ono tak, jak gdyby nie doszło do rozporządzenia. Nie ma obowiązku wzywania do tego postępowania nabywcy nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego. Może on jednak podjąć obronę, jeżeli kwestionuje skuteczność zajęcia względem niego, jak też wziąć udział w postępowaniu. Czynności egzekucyjne są ważne w stosunku do zbywcy i nabywcy. Skutki materialnoprawne zbycia nieruchomości albo prawa użytkowania wieczystego po zajęciu polegają na tym, że czynności rozporządzające tymi prawami są ważne, ale bezskuteczne w odniesieniu do toczącego się postępowania egzekucyjnego. Obciążenie ich prawami rzeczowymi jest nieważne. Rozporządzenie przedmiotami podlegającymi zajęciu wraz z tymi prawami jest także nieważne.

Chwila zajęcia nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego określona została w art. 925 k.p.c. Wynika z tego uregulowania, że w stosunku do dłużnika prawa te są zajęte z chwilą doręczenia mu wezwania. Wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej ma znaczenie dowiedzenia się o zajęciu w stosunku do dłużnika, któremu wezwania nie doręczono, jak też w odniesieniu do osób trzecich.

Zgodnie z art. 925 § 2 k.p.c., skutki zajęcia powstają z chwilą dowiedzenia się o wszczęciu egzekucji przez każdego, niezależnie od tego, czy wezwanie dłużnikowi zostało już doręczone, chociażby wpis w księdze wieczystej nie został jeszcze dokonany. Oznacza to, że dla powstania skutków zajęcia istotne znaczenie ma wiadomość o postępowaniu egzekucyjnym, uzyskana z jakichkolwiek źródeł, w okolicznościach znanych jedynie pozyskującemu ją. Zaprzeczenie posiadania wiedzy przez powódkę w tej kwestii, w warunkach wskazujących na jej uzyskanie oraz uwzględnienie w dalszych czynnościach, nie zasługiwało na podzielenie.

Wyrok SN z dnia 22 lutego 2017 r., IV CSK 266/16

Standard: 58332 (pełna treść orzeczenia)