Odpłatność służebności
Służebność gruntowa (art. 285 k.c.)
Porównanie pomiędzy jednorazowym wynagrodzeniem, a takim, które jest płacone rocznie, nie może opierać się jedynie na różnicy wysokości świadczenia jednorazowego i pojedynczego świadczenia periodycznego, gdyż w drugim wypadku wielkość świadczenia wyznaczy dopiero rzeczywisty okres trwania prawa. Wynagrodzenie płatne cyklicznie nie jest świadczeniem ratalnym, to znaczy nie przewiduje zapłaty określonej sumy w częściach rozłożonych na wyznaczony czas. Stanowi wynagrodzenie periodyczne, za każdy rok trwania służebności, a jego powiązanie z wielkością wynagrodzenia płatnego jednorazowo jest wyrazem konieczności znalezienia uchwytnych ekonomicznie podstaw wyznaczenia jego rozmiaru, które harmonizowałyby wartościowo ze sobą obydwa rodzaje wynagrodzeń. Wynagrodzenie płatne periodycznie nie powinno odbiegać w zakresie korzyści obciążonego i obowiązku zobowiązanego ocenianych globalnie w czasie trwania służebności w przewidywalnej perspektywie czasowej od stanu, do jakiego doprowadziłoby oznaczenie tego świadczenia jednorazowo także przy założeniu bezterminowego, niezmiennego trwania służebności.
Określenie zakresu ograniczeń prawa własności w wyniku ustanowienia służebności wymaga ustalenia, jakie możliwości wykorzystania nieruchomości przez właściciela utrudnia lub usuwa służebność, na tym bowiem polegają podstawowe uciążliwości, jakie jej ustanowienie powoduje dla obciążonych, których rekompensatę powinno zapewnić im wynagrodzenie, oczywiście przy uwzględnieniu perspektywy czasowej, w jakiej korzyści te byłyby możliwe do osiągniecia. Konieczne jest więc poddanie w tym kontekście ocenie potrzeby przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego
Postanowienie SN z dnia 25 stycznia 2018 r., IV CSK 185/17
Standard: 37115 (pełna treść orzeczenia)
Służebność może mieć charakter odpłatny bądź nieodpłatny. Strony w ramach swobody umów ( art. 353 [1] kc), w treści czynności prawnej ustanawiającej służebność mogą zastrzec wynagrodzenie należne właścicielowi nieruchomości obciążonej z tytułu jej ustanowienia. W doktrynie podnosi się, że wynagrodzenie to może mieć postać zapłaty jednorazowej kwoty, bądź ustalony w taki sposób, że będzie to następowało w ustalonych przez strony umowy odstępach czasu.
W zakresie należnego właścicielowi wynagrodzenia za ustanowienie służebności, nie mieszczą się wydatki związane z rzeczą. Świadczenie to ma charakter świadczenia wzajemnego nie jest zaś ciężarem związanym z rzeczą.
W braku odmiennych uzgodnień między stronami – zastosowanie znalazła zasada zgodnie z którą użytkownik (uprawniony ze służebności) obowiązany jest dokonywać drobnych napraw i nakładów, które są związane ze zwykłym korzystaniem z rzeczy (art. 302 § 2 k.c. w zw. z art. 260 § 1 k.c.).
Wyrok SO w Szczecinie z dnia 14 października 2014 r., II Ca 124/14
Standard: 37114 (pełna treść orzeczenia)