Właściwość przepisów księgi IV k.p.c. w zakresie ustalania jurysdykcji sądu krajowego (art. 1103 k.p.c.)

Od 1 maja 2004 r., tj. od dnia formalnego przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, zgodnie z regułą pierwszeństwa prawa unijnego przed prawem krajowym, przepisy rozporządzeń Rady Unii Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego mają bezpośrednie zastosowanie. W zakresie ich zastosowania, w stosunkach z państwami członkowskimi Unii Europejskiej z wyjątkiem Danii, wyłączają one odpowiednie przepisy części czwartej kodeksu postępowania cywilnego. Można też dodać, że przepisy te są również wyłączone w takim zakresie, jaki jest odmiennie uregulowany przez umowę międzynarodową.

Przepisy części czwartej kodeksu będą miały zastosowanie do obywateli i organów państw nieuczestniczących w umowach wielostronnych, w których Polska jest stroną, lub z którymi Polska nie zawarła konwencji dwustronnych, czy też w odniesieniu do obywateli państwa nie należącego do Unii Europejskiej. Przepisy kodeksowe będą miały zastosowanie dopiero wtedy, gdy dana kwestia nie jest uregulowana prawem unijnym lub postanowieniami dwu-lub wielostronnych konwencji międzynarodowych, których Polska jest stroną.

Okoliczność, że rozporządzenie Unii Europejskiej jako regulacja prawa unijnego znajduje bezpośrednie zastosowanie w państwach członkowskich Unii, nie oznacza, że każde aktualnie obowiązujące należy stosować skoro i te przepisy zawierają własne uregulowania intertemporalne.

Powołując Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady(UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U.UE.L 351 z 20.12.2012, s. 1 z późn. zm.) Sądy pominęły art. 81, który stanowi, że rozporządzenie stosuje się od dnia 10 stycznia 2015 r. i art. 66 ust. 1 stanowiący, że jego przepisy mają zastosowanie m.in. do postępowań sądowych wszczętych w dniu 10 stycznia 2015 r. lub po tej dacie. Zważywszy, że postępowanie w rozpoznawanej sprawie zostało wszczęte w dniu 10 grudnia 2014 r., rozporządzenie nr 1215/2012 nie miało zastosowania, a zastosowanie miały przepisy Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U.UE.L 12 z 16.1.2001).

Postanowienie SN z dnia 30 czerwca 2017 r., I CSK 668/16

Standard: 36920 (pełna treść orzeczenia)