Ważność umowy w razie uchylenia prawomocnego postanowienia zezwalającego na dokonanie czynności

Uchylenie prawomocnego postanowienia sądu po zawarciu umowy nie oznacza, że zezwolenia na sprzedaż nie było również w czasie dokonania tej czynności oraz że z tej przyczyny zawarta umowa sprzedaży jest dotknięta nieważnością ( art. 58 § 1 k.c.). Przyjęciu takiej konstrukcji sprzeciwia się przede wszystkim wzgląd na moc wiążącą prawomocnych orzeczeń i skutki związane z ich uchyleniem.

Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c., orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Oznacza to, że wszystkie wymienione jednostki muszą liczyć się z wydanym orzeczeniem; nie mogą go zmieniać ani podejmować działań nieuwzględniających faktu jego wydania. Tylko w wyjątkowych wypadkach, wyraźnie uregulowanych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, istnieje możliwość uchylenia prawomocnego orzeczenia w drodze skargi o wznowienie postępowania (art. 399 k.p.c.) lub skargi kasacyjnej (art. 3981 k.p.c.). Pewne wyjątki przewidziane zostały ponadto w art. 64 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.) oraz w postępowaniu nieprocesowym (np. art. 523 lub 577 k.p.c.), przy czym że te ostatnie regulacje nie dotyczą zezwoleń sądu opiekuńczego wydanych na podstawie art. 156 k.r.o. (art. 593 k.p.c.). 

Ze względu na przedstawioną regulację orzeczenie Sądu Najwyższego uchylające prawomocne orzeczenie sądu pierwszej lub drugiej instancji niweczy skutki uchylonego orzeczenia jedynie na przyszłość.

Wyrok SN z dnia 9 kwietnia 2010 r., III CSK 203/09

Standard: 36822 (pełna treść orzeczenia)