Pojęcie osoby trzeciej uprawnionej do spisania oświadczenia spadkodawcy (art. 952 § 2 k.c.)

Z zakresu pojęcia „osoby trzeciej” w rozumieniu tego przepisu należy wyeliminować osoby, które same uzyskują korzyść ze spadku oraz osoby, których najbliżsi taką korzyść otrzymują. Ze względu na sytuację osoby sporządzającej pismo stwierdzające treść testamentu ustnego, porównywalną z sytuacją świadka testamentu, granice „zainteresowania” treścią rozrządzeń spadkodawcy, wyznacza stosowany w drodze analogii art. 957 k.c.

Postanowienie SN z dnia 14 marca 2019 r., IV CSK 73/19

Standard: 35770 (pełna treść orzeczenia)

Przewidziane w art. 952 § 2 k.c. utrwalenie treści testamentu ustnego obejmuje w pierwszej kolejności spisanie treści oświadczenia spadkodawcy przez jednego ze świadków lub osobę trzecią. Ugruntowany został w orzecznictwie pogląd, że pojęcie „osoba trzecia „użyte w art. 952 § 2 k.c. nie obejmuje osób zainteresowanych treścią rozrządzeń spadkodawcy, do których zaliczane są osoby wymienione w art. 957 § 1 k.c. z uwagi na podobieństwo ich sytuacji z sytuacją świadka testamentu ustnego. Do ich grona należą osoby, dla których przewidziana została w testamencie jakakolwiek korzyść, jej małżonek, krewny lub powinowaty pierwszego i drugiego stopnia oraz pozostające z nią w stosunku przysposobienia (por. uchwałę (7) SN z dnia 23 listopada 2001 r., II CZP 54/01; postanowienia z dnia 10 maja 2002 r., IV CKN 1044/00; z dnia 15 grudnia 2005 r., II CSK 8/05, niepubl.).

Pogląd ten podziela również Sąd Najwyższy w rozpoznawanej sprawie.

Postanowienie SN z dnia 11 marca 2011 r., II CSK 379/10

Standard: 58042 (pełna treść orzeczenia)

Treść testamentu ustnego może spisać tylko „osoba trzecia”, a więc osoba postronna, niezainteresowana treścią dokonanych rozporządzeń testamentowych. Nie może to być spadkobierca testamentowy, ani jakikolwiek beneficjariusz testamentowy, jak również ich osoby bliskie (por. m.in. uchwałę SN (7) z dnia 23 listopada 2001 r. III CZP 54/01).

Dla oceny ważności testamentu ustnego spisanego w sposób wskazany w art. 952 § 2 k.c. konieczne jest zatem ustalenie, czy jego treść spisała osoba, która w świetle powyższych zasad mogła to uczynić, a z tego względu niezbędne jest ustalenie, kto spisał treść testamentu ustnego, szczególnie w sytuacji, gdy wśród osób, które były obecne przy tym fakcie, znajdowała się spadkobierczyni testamentowa, a więc osoba, która nie miała zdolności do spisania treści testamentu.

Postanowienie SN z dnia 15 lutego 2008 r., I CSK 381/07

Standard: 69009 (pełna treść orzeczenia)