Właściwość sądu spadku (art. 628 k.p.c)
Postępowanie w sprawach spadkowych (art. 627 k.c. – 691 k.c.)
Zgodnie z art. 628 k.p.c. in principio do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego zwykłego miejsca pobytu spadkodawcy. Miejsce pobytu trzeba odróżnić od miejsca zamieszkania. Powyższy przepis, regulujący właściwość miejscową sądu w postępowaniu z zakresu prawa spadkowego, stanowi odstępstwo od ogólnej zasady wyrażonej w art. 508 k.p.c. w myśli której sądem właściwym jest sąd zamieszkania, a gdy brak miejsca zamieszkania to miejsca pobytu wnioskodawcy. Przez miejsce pobytu należy rozumieć miejscowość, w której spadkodawca przebywał czasowo, bez zamiaru stałego pobytu. Tym różni się ono od miejsca zamieszkania (art. 27 k.c.). Przepisy ustawy nie zawierają definicji miejsca zwykłego pobytu.
Za miejsce zwykłego pobytu spadkodawcy należy zatem uznać miejscowość, w której w ostatnim czasie przed śmiercią znajdował się główny ośrodek życiowy spadkodawcy, miejscowość, w której spadkodawca przebywał przez pewien czas, jednak bez zamiaru stałego pobytu w rozumieniu art. 25 k.c. Samo przebywanie w danej miejscowości nie stanowi bowiem o zamieszkaniu, lecz musi być połączone z zamiarem stałego pobytu, tj. z takim przebywaniem, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów.
Powszechnie przyjmuje się, że oba te elementy – fizyczne przebywanie w danej miejscowości (corpus) i zamiar, wola stałego pobytu (animus), muszą występować łącznie.
Dla ustalenia miejsca zamieszkania osoby fizycznej nie wystarczy ani samo zamieszkiwanie w sensie fizycznym, jednak bez zamiaru stałego pobytu, choćby zamieszkiwanie trwało przez dłuższy czas, ani sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości niepołączony z przebywaniem w tej miejscowości, przy czym od pojęcia zamieszkania należy odróżnić termin "pobyt", oznaczający fizyczne przebywanie w danym miejscu bez ustalenia zamiaru stałego pobytu
Postanowienie SO w Toruniu z dnia 6 lutego 2017 r., VIII Cz 132/17
Standard: 36705 (pełna treść orzeczenia)
„Sąd spadku” co do zasady obejmuje sąd w znaczeniu instytucjonalnym, właściwy miejscowo do czynności w postępowaniu sądowym, które należą do zakresu działania sądów. Właściwość miejscowa wyznacza zakres spraw, które mogą rozpoznawać sądy poszczególnych okręgów sądowych i dotyczy sądów obu instancji. Czynność sądowa otwarcia i ogłoszenia testamentu nie jest objęta wyłączną właściwością funkcyjną sądu rejonowego, co oznacza, że należy do czynności, które mogą być podjęte przez sąd wojewódzki (okręgowy) w ramach jego właściwości funkcyjnej jako sądu drugiej instancji przy rozpoznawaniu środka odwoławczego (apelacji).
Postanowienie SN z dnia 8 stycznia 2002 r., I CKN 482/00
Standard: 35704 (pełna treść orzeczenia)