Odbycie kary z chwilą warunkowego zwolnienia (art. 82 k.k.)

Użyte w art. 82 § 1 k.k. wyrażenie „nie odwołano warunkowego zwolnienia” odnosi się do sytuacji, gdy w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie wydano prawomocnego postanowienia sądu w tym przedmiocie.

Analogiczną do art. 462 § 1 k.p.k. regułę wykonalności zawarto w art. 9 § 3 k.k.w., wyjątki od niej wynikać zaś mają z wyraźnych wyłączeń ustawowych albo decyzji sądu podjętej w konkretnym postępowaniu. Jeśli chodzi pierwszą grupę wyjątków to należy między innymi wskazać na art. 178 § 3 k.k.w. Zgodnie z treścią tego przepisu postanowienie o zarządzeniu wykonania kary wydane na podstawie art. 75 § 2 i 3 k.k. staje się wykonalne z chwilą uprawomocnienia.

Sm brak odpowiedniej regulacji (wyłączenia w k.k.w.) odnośnie do odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia nie oznacza, że postanowienie w tym przedmiocie staje się wykonalne z chwilą wydania. Po pierwsze wskazać należy, na paralelę między art. 462 § 1 k.p.k. i art. 68 k.k. w zakresie podjęcia postępowania warunkowo umorzonego, a treścią art. 9 § 3 k.k.w. i art. 82 § 1 k.k. co do odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia. Jeżeli bowiem w pierwszym przypadku, do skutecznego odwołania środka probacyjnego, wymaga się aby w terminie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby zapadło prawomocne rozstrzygnięcie, to zważywszy na tożsamość regulacji, nie widać racjonalnych powodów aby wymaganie takie nie mogło być stawiane odnośnie do drugiego środka. Wszak postanowienia te dotyczą zbieżnej materii, tj. odwołania zastosowanego względem sprawcy środka probacyjnego, co zdaniem Sądu Najwyższego, powoduje, że w sposób jednolity powinno się podchodzić do wymogu ich wykonalności i prawomocności.

Innymi słowy, zasadnie można twierdzić, że z samej istoty postanowienia o odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia, analogicznie jak w przypadku postanowienia o podjęciu postępowania warunkowo umorzonego, dla jego wykonalności wymagać należy, aby stało się ono prawomocne.

Uchwała SN z dnia 26 czerwca 2014 r., I KZP 7/14

Standard: 35561 (pełna treść orzeczenia)

Unormowanie zawarte w przepisie art. 82 k.k. kształtuje szczególną instytucję uznania kary pozbawienia wolności za odbytą w inny sposób niż poprzez jej rzeczywiste wykonanie w zakładzie karnym. Określa też punkt czasowy, od którego poczynając kara ta jest uważana za odbytą. Wprawdzie następuje to dopiero po upływie okresu próby oraz dalszych 6 miesięcy, ale przyjmuje się, że zakończenie odbywania kary nastąpiło w momencie warunkowego zwolnienia z zakładu karnego. W wyniku działania dyrektywy z art. 82 k.k., z chwilą pomyślnego upływu obu wyżej wymienionych okresów z mocy samego prawa powstaje nowy stan prawny w postaci uznania kary wymierzonej w tej sprawie za odbytą. Stan ten jest nieodwracalny i w każdej sprawie, w której okres próby wyznaczonej przy warunkowym przedterminowym zwolnieniu oraz dalszych 6 miesięcy upłynął pomyślnie, wywołuje ten sam skutek, jaki rodzi efektywne odbycie orzeczonej kary pozbawienia wolności. Żadne dalsze orzeczenia nie mogą zniweczyć uznania za odbytą kary pozbawienia wolności, z której skazany był warunkowo przedterminowo zwolniony.

Jest to rzeczywiście stan pewnej fikcji, ale dopóki ten stan – wynikający z zastosowania art. 82 k.k. – istnieje, to nie ma przekonywających argumentów aby twierdzić, że wywołuje on skutki jedynie na gruncie tej sprawy, w której warunkowe przedterminowe zwolnienie było stosowane, natomiast bezpowrotnie „znika”, gdy ten sam wyrok zostaje objęty wyrokiem łącznym. 

Jeżeli więc kara wymierzona w konkretnym wyroku została z mocy ustawy uznana za odbytą, to – wobec braku odmiennego uregulowania – zagadnienie odbywania tej kary w danej sprawie jest definitywnie zamknięte i nie ma do niego powrotu. Zatem, również bez dopowiedzenia w ustawie, że uznanie kary za odbytą dotyczy całości kary wymierzonej, nieodparcie nasuwa się wniosek, iż taka jest właśnie rzeczywista treść normy jaką należy odczytać z regulacji zawartej w art. 82 k.k.

Uchwała SN z dnia 20 stycznia 2005 r., I KZP 30/04

Standard: 43010 (pełna treść orzeczenia)