Stosowanie tymczasowego aresztowania w razie odroczeniu wydania osoby ściganej w postępowaniu ekstadycyjnym

Art. 249 § 4 k.p.k. stanowi podstawę stosowania tymczasowego aresztowania wobec osoby ściganej, w stosunku do której Minister Sprawiedliwości, na podstawie art. 19 Europejskiej konwencji o ekstradycji z dnia 13 grudnia 1957 r. (Dz. U. 1994, Nr 70, poz. 307), postanowił o odroczeniu jej wydania.

Art. 16 Europejskiej konwencji o ekstradycji nie zawiera postanowień merytorycznych dotyczących tymczasowego aresztowania, a stanowi jedynie, że właściwe organy strony wezwanej podejmą decyzję w sprawie wniosku, zgodnie ze swoim prawem wewnętrznym. W tej sytuacji co do tymczasowego aresztowania w postępowaniu ekstradycyjnym, prowadzonym w oparciu o Europejską konwencję o ekstradycji mają zastosowanie przepisy rozdziału 28 i 65 Kodeksu postępowania karnego, z tym, że stosowanie przepisów rozdziału 28 Kodeksu postępowania karnego następuje nie „wprost” a „odpowiednio”.

Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie regulują expressis verbis kwestii stosowania tymczasowego aresztowania w sytuacji, gdy wydano postanowienie o wydaniu, lecz jednocześnie odroczono jego wykonanie.

Artykuł 19 ust. 1 Europejskiej konwencji o ekstradycji stanowi: „Strona wezwana po podjęciu decyzji w sprawie wniosku o wydanie, może odroczyć wydanie poszukiwanej osoby w związku z jej ściganiem na terytorium tej Strony albo jeżeli ta osoba już została skazana, w celu odbycia przez nią na terytorium tej Strony kary za przestępstwo inne niż to, za które żąda się wydania”. W takiej sytuacji należy odpowiednio zastosować art. 249 § 4 k.p.k., który stanowi, że środki zapobiegawcze mogą być stosowane aż do chwili rozpoczęcia kary, z tym że gdy chodzi o tymczasowe aresztowanie jest to dopuszczalne tylko w wypadku orzeczenia kary pozbawienia wolności.

Wprawdzie w wypadku ekstradycji ten ostatni warunek jest spełniony wówczas, gdy wydanie osoby ściganej następuje w celu wykonania co do niej takiej właśnie kary (art. 602 k.p.k.), lecz ze względu na to, że ustawa nie ogranicza stosowania tymczasowego aresztowania w postępowaniu ekstradycyjnym tylko do wypadków, gdy wydanie następuje w celu wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności albo środka zabezpieczającego, to należy przyjąć, iż odpowiednie zastosowanie tego przepisu polega na tym, że środek zapobiegawczy może być stosowany do czasu wydania osoby ściganej.

Skoro celem tymczasowego aresztowania stosowanego w postępowaniu ekstradycyjnym jest zabezpieczenie wykonania decyzji o wydaniu osoby ściganej to inne rozwiązanie mogłoby doprowadzić w ogóle do niewykonania postanowienia o wydaniu w wypadku ukrywania się osoby ściganej, co naruszyłoby art. 1 Europejskiej konwencji o ekstradycji, który statuuje obowiązek wydania. Zgodnie zaś z zasadą dobrej wiary, państwo wezwane powinno uczynić wszystko, aby ten obowiązek międzynarodowy wykonać i nie czynić niczego, co by temu przeszkodziło. Zaniechanie aresztowania i umożliwienie wskutek tego ucieczki osoby ściganej, mogłoby zostać uznane przez państwo wzywające za naruszenie Konwencji 

Uchwała SN z dnia 26 sierpnia 2004 r., I KZP 16/04

Standard: 35484 (pełna treść orzeczenia)