Wniosek o uzasadnienie wyroku jedynie w odniesieniu do jednego oskarżonego

W sprawach z oskarżenia publicznego, prokurator nie może wnieść apelacji w stosunku do oskarżonego, którego nie wskazał we wniosku złożonym na podstawie art. 422 § 1 zd. ostatnie k.p.k.

Niewskazanie przez prokuratora podmiotowego zakresu wniosku niejako obliguje do przyjęcia, że wniosek dotyczy wszystkich oskarżonych, a konsekwencją tego jest zarówno obowiązek (sądu) sporządzenia pisemnego uzasadnienia w pełnym zakresie oraz uprawnienie (prokuratora) do wniesienia apelacji wobec każdego z objętych wyrokiem oskarżonych. Nie można bowiem potraktować niewskazania podmiotowego zakresu wniosku jako jego braku formalnego, który uniemożliwia nadanie biegu pismu procesowemu.

Treść art. 422 § 3 zd. 1 k.p.k. ogranicza podstawy odmowy przyjęcia wniosku do stwierdzenia, że złożony zo-stał przez osobę nieuprawnioną lub po terminie. Nie można też przyjąć, że wniosek taki nie wyraża woli zaskarżenia wyroku w jakimkolwiek zakresie podmiotowym. W konsekwencji nie pozostaje nic innego, jak konieczność przyjęcia woli zaskarżenia wyroku w pełnym zakresie podmiotowym

Skoro złożenie wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku jest warunkiem sine qua non zaskarżenia tego wyroku, a termin do wniesienia apelacji rozpoczyna swój bieg dla każdego uprawnionego od doręczenia mu wyroku z uzasadnieniem (art. 445 § 1 k.p.k.), powiązanie przez ustawodawcę podmiotowego ograniczenia uzasadnienia wyroku (art. 423 § 1a k.p.k.) z podmiotowym ograniczeniem zakresu wniosku (art. 422 § 1 zd. ostatnie k.p.k.) implikuje pogląd o podmiotowym ograniczeniu także i prawa do wniesienia apelacji. 

Od dnia 1 lipca 2003 r. warunek, iż złożenie wniosku o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku stanowi warunek sine qua non zaskarżenia wyroku apelacją (art. 445 § 1 k.p.k.) opatrzyć należy dodatkową uwagą, że w wypadku składania wniosku niepochodzącego od oskarżonego, warunek ten należy odnosić do każdego z oskarżonych - wobec których konkretnemu podmiotowi przysługuje prawo wniesienia skargi apelacyjnej – z osobna.

Jeśli w terminie do złożenia takiego wniosku, strona wniesie apelację, w której wyrok zostanie zaskarżony wobec określonych oskarżonych, wówczas skarga ta wywołuje skutki przewidziane w art. 422 k.p.k., czyli powoduje konieczność sporządzenia i doręczenia uzasadnienia wyroku, zaś następnie może być uzupełniona (ale tylko w zakresie podmiotowym, jaki został zakreślony w terminie właściwym dla wniosku o uzasadnienie) w terminie 14-dniowym przewidzianym na wniesienie apelacji (art. 445 § 2 k.p.k.). 

Jeżeli strona niebędąca oskarżonym złożyła wniosek o uzasadnienie wyroku jedynie w odniesieniu do jednego (niektórych) spośród oskarżonych, natomiast przed upływem terminu do złożenia takiego wniosku zaskarżyła apelacją wyrok także w odniesieniu do pozostałych oskarżonych, to skutki określone w art. 422 k.p.k. zostały wywołane wobec wszystkich oskarżonych, i sąd zobligowany jest do uzasadnienia wyroku w pełnym zakresie.

Uchwała SN z dnia 25 marca 2004 r., I KZP 45/03

Standard: 35462 (pełna treść orzeczenia)