Zarządzenie w stosunku do oskarżonego przeprowadzenia wywiadu środowiskowego

Wywiad środowiskowy jest nową instytucją prawa procesowego, nowym rodzajem dowodu.

W art. 214 § 1 k.p.k., dla określenia czynności sądu lub innego organu procesowego, uprawnionego do podjęcia decyzji o przeprowadzeniu tego dowodu w odniesieniu do konkretnej osoby, zostało użyte sformułowanie „zarządza”, przy czym przesłanką tego „zarządzenia” było, w stanie prawnym obowiązującym do dnia 1 lipca 2003 r., wystąpienie bliżej nie sprecyzowanej „potrzeby”. W ustawie z dnia 10 stycznia 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Przepisy wprowadzające kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 17, poz.155) uzupełniono ten przepis o wskazanie przykładowych kryteriów owej „potrzeby”, pozostawiając stanowcze określenie czynności organu procesowego w postaci wyrazu: „zarządza”, przy czym to „zarządzenie”, zdaniem większości przedstawicieli doktryny, powinno mieć postać postanowienia, ze względu na kompetencje sądu. 

Przeprowadzenie tego dowodu jest względnie obligatoryjne, tj. konieczne ilekroć tylko organ procesowy dostrzeże „potrzebę”, o której mowa jest w art. 214 § 1 k.p.k. W okolicznościach określonych w § 2 przewidziano zaś ustawową presumpcję istnienia takiej potrzeby, co przesądza o jednolitej naturze dowodu z wywiadu środowiskowego.

Podstawę prawną decyzji organu procesowego o zarządzeniu przeprowadzenia, w stosunku do oskarżonego, wywiadu środowiskowego przez kuratora sądowego stanowi zatem w każdym wypadku przepis art. 214 § 1 k.p.k., uzupełniony ewentualnie o § 2, w razie wystąpienia okoliczności wskazanych w tym ostatnim przepisie.

W obu przypadkach wyniki przeprowadzonego wywiadu powinny odpowiadać wymogom określonym w art. 214 § 4 k.p.k., których uszczegółowienia dokonał Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu z dnia 11 czerwca 2003 r. w sprawie regulaminu czynności w zakresie przeprowadzania wywiadu środowiskowego oraz wzoru kwestionariusza tego wywiadu (Dz. U. Nr 108, poz. 1018), wydanym na podstawie art. 214 § 9 k.p.k.

Uchwała SN z dnia 16 grudnia 2003 r., I KZP 34/03

Standard: 35442 (pełna treść orzeczenia)