Zastosowanie art. 362 k.c. w razie dochodzenia odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia
Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody (art. 362 k.c.) Odszkodowanie, naprawienie szkody, likwidacja szkody w umowie ubezpieczenia
Do odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia dobrowolnego nie znajduje zastosowania norma art. 362 k.c., co przyjęto w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. np.: wyrok z dnia 20 maja 2004 roku, II CK 341/03, wyrok z dnia 23 czerwca 1999 roku, I CKN 57/98).
Nie jest uprawniony wniosek, że wyłącza albo zmniejsza odpowiedzialność ubezpieczyciela przyczynienie się ubezpieczającego bądź ubezpieczonego, nawet jeśli jest ono zawinione w stopniu niższym niż rażące niedbalstwo (por. uchwała SN z 26 września 1996 r., III CZP 108/96, z 23 czerwca 1999 roku, I CKN 57/98, wyrok SN z 20 maja 2004 roku, II CK 341/03, gdzie wyłączono stosowanie art. 362 k.c. do przypadków odpowiedzialności ubezpieczyciela).
Świadczenie ubezpieczyciela wynika z umowy i nie mają do niego zastosowania normy regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą, w tym art. 362 k.c., więc nie ma podstaw do jego stosowania z urzędu.
Wyrok SO w Szczecinie z dnia 8 kwietnia 2017r., VIII Ga 83/16
Standard: 44637 (pełna treść orzeczenia)
Do odszkodowania przysługującego ubezpieczającemu z tytułu umowy ubezpieczenia przepis art. 362 k.c. nie ma zastosowania.
Z ulokowania przepisu art. 362 k.c. w tytule I ("Przepisy ogólne") księgi trzeciej kodeksu cywilnego obejmującej zobowiązania wynika w sposób oczywisty, że ma on zastosowanie zarówno w reżimie odpowiedzialności ex contractu, jak i ex delicto. Jest więc jasne, że może być stosowany także we wszystkich wypadkach odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań. Stwierdzenie to nie dotyczy jednak odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia, gdyż przepisy normujące tę umowę zmodyfikowały w pewnym zakresie ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym skutki prawne przyczynienia się poszkodowanego do szkody (np. art. 826 § 1 i 2, art. 827 § 1 albo art. 832 § 1 k.c.).
Jest oczywiste, że unormowanie ujęte w art. 362 k.c. stoi w opozycji do istoty ubezpieczenia, które m.in. polega właśnie na zapewnieniu ubezpieczającemu ochrony w razie rozmaitych uchybień w jego postępowaniu (działalności zawodowej, w życiu prywatnym itd.), a więc działań lub zaniechań wywołujących powstanie szkody albo też stanowiących przyczynienie się do jej powstania lub zwiększenia.
W konsekwencji, możliwość uwzględnienia przyczynienia prowadziłaby wprost do unicestwienia podstawowych celów ubezpieczenia, tj. osłabienia czy nawet wyłączenia jego funkcji ochronnej i kompensacyjnej.
Wyrok SN z dnia 23 czerwca 1999 r., I CKN 57/98
Standard: 35023 (pełna treść orzeczenia)