Zdolność prawna placówki kształcenia ustawicznego i innych placek, o których mowa w art. 3 pkt 3 u.s.o.)
Zdolność prawna (art. 8 k.c.)
W świetle przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 – tekst jednolity ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”) placówki kształcenia ustawicznego, jak również pozostałe placówki, o których mowa w art. 3 pkt 3 ustawy nie zostały wyposażone przez ustawodawcę w zdolność prawną. W szczególności przymiotu zdolności prawnej nie można wywieść z powołanych przez skarżącego przepisów, tj. art. 5 ust. 2 i art. 82 ustawy.
Artykuł 5 ust. 2 wskazuje krąg podmiotów, którym przysługuje uprawnienie do zakładania i prowadzenia placówek, z kolei przepis art. 82 ustawy stanowi w szczególności, że osoby prawne i fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek. Istotne jest przy tym to, że ustawa nie wiąże z wpisem placówki do ewidencji skutków w postaci uzyskania przez nią osobowości prawnej lub zdolności prawnej.
Uzyskanie przez jednostkę organizacyjna podmiotowości prawnej następuje co do zasady z chwilą jej wpisu do „właściwego rejestru” (art. 37 § 1 k.c.). Nie chodzi przy tym o wpis do jakiegokolwiek rejestru ale do „rejestru właściwego”, którego organizację i sposób prowadzenia określają stosowne przepisy (art. 37 § 2 k.c.). Z samego faktu obowiązku rejestracji konkretnej jednostki nie można jednak wywodzić konkretnego skutku w postaci uzyskania osobowości prawnej lub zdolności prawnej.
Należy też wyjaśnić, że dla oceny czy dany podmiot ma zdolność sądowa w postępowaniu cywilnym żadnego znaczenia nie ma fakt przyznania mu takiej zdolności w postępowaniu sądowo administracyjnym. W ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 – tekst jednolity ze zm.) instytucja zdolności sądowej została odmiennie uregulowana niż w kodeksie postępowania cywilnego. Zgodnie z § 3 art. 25 powołanej ustawy: „zdolność sądową mają także inne jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień lub skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa”. Takie obowiązki na placówki kształcenia ustawicznego nakładają np. przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 – tekst jednolity ze zm.), tym samym przyznając im zdolność sądowa ale tylko na gruncie postępowania sądowo administracyjnego.
Wyrok SN z dnia 12 marca 2009 r., V CSK 366/08
Standard: 34830 (pełna treść orzeczenia)