Związanie sądu wnioskiem o dobrowolne poddanie się karze

Granice procesowego ,,swoistego porozumienia”, jakim jest instytucja unormowana w art. 387 k.p.k., zawsze w obszarze prawa materialnego wyznaczają reguły określone w k.k. lub przepisach karnych prawa pozakodeksowego, zaś oskarżony nie ma możliwości wynegocjowania takich warunków wymiaru kary bądź innych środków stanowiących reakcję na przestępstwo, jakie nie są dopuszczalne in concreto w przepisach k.k. lub przepisach karnych prawa pozakodeksowego.

W orzecznictwie wskazuje się, że złożenie wniosku w trybie art. 387 § 1 k.p.k. nie obliguje sądu do jego automatycznego uwzględnienia. Sąd powinien dokonać przede wszystkim jego kontroli w zakresie spełnienia wszystkich warunków dopuszczalności takiego wniosku, w szczególności przeanalizować, czy zaproponowana przez oskarżonego kara i inne środki prawnej reakcji, odpowiadają przewidzianym w prawie materialnym sankcjom.

W sytuacji, w której treść wniosku tychże regulacji prawnych nie respektuje, obowiązkiem sądu jest bądź to uzależnienie swojej decyzji o uwzględnieniu tego wniosku od dokonania w nim zmiany konwalidującej dostrzeżoną jego wadliwość (art. 387 § 3 k.p.k.), bądź też rozpoznanie w dalszym ciągu sprawy na zasadach ogólnych (por. np. wyroki SN: z dnia 17 października 2001 r., IV KKN 277/01, z dnia 15 listopada 2013 r., III KK 333/13, z dnia 23 marca 2016 r., IV KK 66/16, z dnia 11 stycznia 2021 r., IV KK 336/20).

Wyrok SN z dnia 23 lipca 2024 r., III KK 87/24

Standard: 82758 (pełna treść orzeczenia)

Pomimo tego, że złożony przez prokuratora wniosek o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy zawierał, uzgodniony uprzednio z oskarżonym, wniosek o nałożenie na M. K. obowiązku informowania sądu o przebiegu okresu próby w trakcie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, Sąd Rejonowy, wydając wyrok skazujący na posiedzeniu w trybie art. 343 § 6 k.p.k., obowiązku tego nie orzekł, co stanowiło ewidentne naruszenie warunków porozumienia zawartego pomiędzy prokuratorem i oskarżonym.

Rozpoznając omawiany wniosek sąd powinien dokonać nie tylko jego formalnej i merytorycznej kontroli, ale również przeanalizować zgodność zawartych w nim propozycji z uwagi na wymogi prawa materialnego i procesowego. Gdy wymogi te in concreto zostaną spełnione, to dopiero wchodzi w rachubę uwzględnienie wniosku o skazanie bez rozprawy przez sąd, którego treść – co przy tym istotne – wiąże ten organ co do sformułowanych w nim wniosków w zakresie kar i innych konsekwencji skazania, które zostały uprzednio uzgodnione pomiędzy prokuratorem i oskarżonym.

Wydanie wyroku, który w swej treści odbiegał będzie od uzgodnień pomiędzy oskarżycielem publicznym a oskarżonym jest niedopuszczalne, wykracza bowiem poza zakres zawartej między stronami ugody, a tym samym rażąco narusza wskazane w skardze kasacyjnej przepisy prawa procesowego - tj. art. 343 § 6 i 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k. (zob. np. wyrok SN z dnia 15 października 2013 r., III KK 265/13).

Stosownie do treści art. 343 § 3 k.p.k. sąd może uzależnić uwzględnienie omawianego wniosku od dokonania w nim przez prokuratora wskazanej przez siebie zmiany, zaakceptowanej przez oskarżonego. Powyższe oznacza jednak, że potrzeba dokonania w zakresie wniosku jakichkolwiek zmian uzależniona jest od dokonania modyfikacji treści wniosku przez strony

Wyrok SN z dnia 13 czerwca 2019 r., V KK 336/18

Standard: 48876 (pełna treść orzeczenia)