Naprawienie szkody pośredniej w reżimie odpowiedzialności deliktowej; związek przyczynowy

Prawo cywilne nie przewiduje możliwości dochodzenia przez osobę bliską bezpośrednio poszkodowanego zadośćuczynienia za rozstrój własnego zdrowia psychicznego, spowodowany ciężkimi przeżyciami psychicznymi związanymi ze szkodą doznaną przez osobę (bezpośrednio) poszkodowaną. 

Osobą wyłącznie legitymowaną do żądania zadośćuczynienia za uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia na podstawie art. 445 k.c. lub 448 k.c. jest sam poszkodowany, a nie osoby mu bliskie, choćby również odczuwały ból i cierpienie w związku z bólem i cierpieniem bezpośrednio poszkodowanego.

Wyrok SN z dnia 25 listopada 2021 r., I PSKP 10/21

Standard: 61382 (pełna treść orzeczenia)

Wynikająca z reżimu odpowiedzialności deliktowej szkoda pośrednia podlega naprawieniu, jeżeli pomiędzy zdarzeniem wywołującym szkodę, za które ustawa czyni odpowiedzialnym określony podmiot, a skutkiem w postaci uszczerbku w dobrach przez prawo chronionych, występuje adekwatny związek przyczynowy. Związek przyczynowy może mieć charakter pośredni, byleby miał charakter adekwatnych, typowych następstw. W tym rozumieniu ochrona deliktowa dotyczy więc zarówno podmiotów pośrednio poszkodowanych, jak i refleksowych skutków działania wywołującego szkodę w dobrach prawnie chronionych osób trzecich. Odpowiada to zasadzie pełnej kompensaty szkody.

W świetle tego poglądu należy uznać, że nie jest wymagane, aby dla kompensowania szkody pośredniej istniała szczególna podstawa prawna.

Postanowienie SN z dnia 24 lipca 2019 r., I NSNc 5/19

Standard: 34454 (pełna treść orzeczenia)

Związek przyczynowy jest konieczną przesłanką odpowiedzialności cywilnej odszkodowawczej (art. 361 § 1 k.c.) i wyznacza jednocześnie zakres tej odpowiedzialności (art. 361 § 2 k.c.). W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości, że związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. (uprzednio art. 157 § 2 k.z.) może wykraczać poza konsekwencje bezpośrednie i mieć charakter pośredni.

Możliwe jest zatem zaliczenie do zwykłych następstw zdarzenia sprawczego również uszczerbku majątkowego wynikłego z wydatków wymuszonych na poszkodowanym przez wystąpienie tego zdarzenia.

Uchwała SN z dnia 15 lutego 2019 r., III CZP 84/18

Standard: 45151 (pełna treść orzeczenia)