Wymóg prejudykatu odszkodowania za bezprawie jurysdykcyjne orzeczenia sądowego

Działanie sądu jako organu państwa podjęte przy wykorzystaniu przysługującego mu imperium i polegające na wydaniu orzeczenia może rodzić zarówno odpowiedzialność za szkodę, jak i odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych, w tym zdrowia i więzi rodzinnych wtedy, gdy jest bezprawne w rozumieniu art. 417[1] § 2 k.c.

Co do zasady bezprawność orzeczenia sądowego, jako przesłanka rozważanej odpowiedzialności wymaga stwierdzenia w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 424[1] i n. k.p.c. Może ono dotyczyć prawomocnego wyroku (postanowienia) sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, a wyjątkowo wyroku (postanowienia) sądu pierwszej instancji o takich cechach. Stosownie do art. 424[1b] k.p.c., w wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, roszczeń odszkodowawczych można dochodzić bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych.

Wyrok SN z dnia 28 maja 2021 r., III CSKP 6/21

Standard: 86081 (pełna treść orzeczenia)

Środek prawny w postaci skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie zmierza do podważenia zaskarżonego wyroku, lecz umożliwia uzyskanie prejudykatu umożliwiającego dochodzenie w oddzielnym postępowaniu naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu Państwa. Stwierdzenie niezgodności z prawem nie uchyla prawomocności i mocy obowiązującej zaskarżonego orzeczenia (wyrok SN z dnia 10 stycznia 2012 r. I BU 10/11).

Postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2013 r., IV CNP 80/12

Standard: 34429 (pełna treść orzeczenia)