Ochrona praw nabytych a przywileje ekonomiczne za służbę w aparatach represji

W demokratycznym państwie prawnym jednym z kluczowych instrumentów ochrony jego podstawowych zasad jest odpowiedzialność - co zakłada, niezależnie od powszechnie stosowanych utylitarnych usprawiedliwień pogwałceń praw człowieka stosowanych w dyktaturach przed ich upadkiem i po ich upadku: "aby ludzie nie byli poświęcani dla dobra wyższego, aby ich cierpienia zostały wyjaśnione oraz aby odpowiedzialność państwa i jego funkcjonariuszy za te cierpienia została wyraźnie ustalona" (zob. A. Neier, What Should Be Done About the Guilty, [w:] Transitional Justice. How Emerging Democracies Reckon With Former Regimes, vol. I, General Considerations, Washington 1995, s. 182). Podobnie na ten temat P. Winczorek: "Z tezy, że wybór i realizacja przez państwo celów nawet moralnie odrażających nie odbiera mu przymiotu państwowości, płyną ważne konsekwencje. Państwo jest za nie odpowiedzialne przed własnymi obywatelami i przed wspólnotą międzynarodową. Odpowiedzialność taka obejmuje czyny wynikające z urzeczywistniania celów źle wybranych i z nierealizowania celów wybranych dobrze (Cele państwa, cele w państwie, Rzeczpospolita z 7 stycznia 2010). W tym sensie gwarancje bezkarności oraz przywilejów ekonomicznych pochodzących z budżetu państwa za służbę w instytucjach i organach stosujących w dyktaturze represje nie mogą być traktowane jako element praw słusznie nabytych.

Wyrok TK z dnia 24 lutego 2010 r., K 6/09, OTK-A 2010/2/15, Dz.U.2010/36/204

Standard: 577 (pełna treść orzeczenia)