Uzasadniona obawa dalszego naruszenia dobra jako przesłanka uwzględnienia roszczenia
Przesłanki ochrony dóbr osobistych Ochrona godności, czci dobrego imienia
Artykuł 24 k.c. zawiera dwa odrębne roszczenia, o usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych, właściwe wówczas, gdy naruszenie już nastąpiło i jego skutki należy usunąć w sposób wybrany przez powoda, adekwatny do naruszenia i roszczenie.
Drugie, aktualne tylko wówczas, gdy istnieje uzasadniona obawa dalszego naruszenia dobra osobistego. Stan uzasadnionej obawy musi być w toku procesu udowodniony, a rzeczą powoda jest już w pozwie przedstawić fakty, które wypełnią podstawę faktyczną powództwa w zakresie tego roszczenia (por. m.in. wyroki SN z dnia 26 lutego 1965 r. II CR 13/65 i z dnia 18 lipca 2014 r. IV CSK 716/13
Wyrok SN z dnia 28 marca 2018 r., IV CSK 317/17
Standard: 34400 (pełna treść orzeczenia)
Każde powstrzymanie publikacji - także dokonane przez sąd - to forma cenzury, której w demokratycznym społeczeństwie nie można tolerować. Następcza interwencja prawa jest wystarczającym i jedynym środkiem pozostawionym do dyspozycji pokrzywdzonego.
W sprawie o ochronę dóbr osobistych naruszonych w książce zakazanie autorowi kolejnego wydania książki stanowi formę cenzury, której w demokratycznym państwie prawa nie można tolerować; następcza interwencja prawa jest wystarczającym i jedynym środkiem przysługującym pokrzywdzonemu.
Zgodnie z art. 54 ust. 1 Konstytucji każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, a art. 73 Konstytucji każdemu zapewnia wolność twórczości artystycznej. Jak stanowi art. 31 ust. 3 Konstytucji ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Przepis stanowi zatem o ograniczeniu, a nie o wyłączeniu możliwości realizacji praw zagwarantowanych konstytucyjnie.
Wyrok SN z dnia 28 marca 2018 r., IV CSK 317/17
Standard: 64103 (pełna treść orzeczenia)
Roszczenie o zaniechanie naruszenia czci jest aktualne tylko wtedy, gdy istnieje uzasadniona obawa dalszego jej naruszenia.
Wyrok SN z dnia 26 lutego 1965 r., II CR 13/65
Standard: 34401 (pełna treść orzeczenia)