Sejm i Kancelaria Sejmu jako "państwowa jednostką organizacyjna” w rozumieniu art. 67 § 2 k.p.c.

Skarb Państwa jest szczególną osobą prawną, nie mając bowiem „organów” w rozumieniu cywilistycznym, zgodnym z art. 38 k.c., musi działać przez swoje jednostki organizacyjne. Są one pozbawione osobowości prawnej, a ich właściwość i zakres działania w imieniu Skarbu Państwa są niejednokrotnie trudne do jednoznacznego określenia. W istocie ocena właściwości stationis fisci dla potrzeb obrotu cywilnoprawnego nie może abstrahować od ich charakteru prawnego, który jest wyznaczony przepisami prawa publicznego, a w szczególności Konstytucją, ustawami ustrojowymi odnoszącymi się do działalności poszczególnych organów państwa, wreszcie również ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.). Sejm Rzeczypospolitej Polskiej jest jednym z organów władzy publicznej, sprawującym władzę ustawodawczą (art. 10 ust. 2 i art. 95 ust. 1 Konstytucji). 

Trudno jednakże stwierdzić, aby był on „państwową jednostką organizacyjną” w rozumieniu art. 67 § 2 k.p.c., wymagałoby to bowiem takiego stopnia „zorganizowania” jego działalności, który polegałby również na wyposażeniu go w określone składniki mienia państwowego (art. 44[1] § 1 k.c.) wraz z przyznaniem pewnych uprawnień właścicielskich w stosunku do wyodrębnionej części mienia Skarbu Państwa. Trzeba także zauważyć, że organ władzy publicznej działa na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji). 

Ustawa zasadnicza wyznacza Sejmowi określone funkcje polityczne i nie dopuszcza bezpośredniego wykonywania przez ten organ żadnych zadań gospodarowania ani czynności prawnych dotyczących mienia Skarbu Państwa. Sejm nie jest zorganizowany w żadnej ze znanych ustawie o finansach publicznych form organizacyjno-prawnych, do jakich należy w szczególności jednostka budżetowa (art. 22 ustawy o finansach publicznych). 

Taką jednostkę stanowi natomiast Kancelaria Sejmu, która jest, zgodnie ze statutem ustalonym zarządzeniem nr 6 Marszałka Sejmu z dnia 21 marca 2002 r., urzędem służącym Sejmowi i jego organom w zakresie prawnym, organizacyjnym, doradczym, finansowym i technicznym (§ 1 ust. 1 statutu).

Wyrok SN z dnia 4 sierpnia 2006 r., III CSK 138/05

Standard: 34393 (pełna treść orzeczenia)