Pojęcie postępowania przygotowawczego i sądowego w rozumieniu art 13 Pr.Pras

Niewątpliwie postępowaniem przygotowawczym jest postępowanie prowadzone przez organy ścigania (art. 10 § 1 k.p.k.), uregulowane w kodeksie postępowania karnego, a postępowaniem sądowym postępowanie prowadzone przez organy państwowe będące sądami w świetle art. 175 - 187 Konstytucji RP. Trudno jednak przyjąć, by w katalog postępowań przygotowawczych i sądowych w rozumieniu art. 13 pr. pras. miał być ustalany wyłącznie przy uwzględnieniu kryterium podmiotowego, a mianowicie statusu ustrojowego organu, który takie postępowanie prowadzi i żeby o przypisaniu postępowaniu cech „postępowania sądowego" w rozumieniu art. 13 pr. pras. rozstrzygało wyłącznie to, czy prowadzący je organ jest sądem w rozumieniu art. 175 - 187 Konstytucji RP. W doktrynie akcentuje się, że wartościami objętymi przez ustawodawcę ochroną w ramach uregulowania przewidzianego w art. 13 pr. pras. są, gdy chodzi o ustęp 1 tego przepisu, dążenie do zapewnienia obiektywnego rozpoznania sprawy, wolnego od nacisków opinii publicznej kształtowanej przez niemające rzetelnego jej obrazu media oraz gdy chodzi o jego ustęp 2, ochrona dóbr osobistych uczestników postępowania w postaci wizerunku, imienia i nazwiska, prywatności, ale też dążenie do zapewnienia spokojnego przebiegu procesu. Ochrona tego rodzaju wartości jest doniosła nie tylko w postępowaniach prowadzonych przed sądami w rozumieniu art. 175 - 187 Konstytucji RP, ale we wszystkich postępowaniach przed organami powołanymi na podstawie ustaw i czerpiącymi z nich kompetencję do rozstrzygania „spraw" odpowiadających tym, o jakich mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, czyli sporów o konsekwencje obowiązywania normy prawnej wiążące w konkretnym przypadku i w odniesieniu do konkretnych adresatów.

Ustawodawca stosunkowo często powierza rozpoznawanie tego rodzaju sporów najpierw organom niemającym statusu sądów w rozumieniu art. 175 - 187 Konstytucji RP, a sądom w rozumieniu tych przepisów dopiero na kolejnym etapie, o ile zakwestionowane zostaną rozstrzygnięcia podjęte przez te organy. Nie sposób przyjąć, że racje, które zadecydowały o wprowadzeniu zakazów wyrażonych w art. 13 pr. pras., mają działać dopiero wtedy, gdy na podstawie skargi uprawnionego podmiotu indywidualna sprawa w znaczeniu przytoczonym wyżej stanie się przedmiotem rozpoznania sądu, o jakim mowa w Konstytucji RP.

Wyrok SN z dnia 26 maja 2017 r., I CSK 588/16

Standard: 34302 (pełna treść orzeczenia)