Opracowanie krytyczne dzieła

Krytyczne edycje dzieł literackich mogą być przedmiotem prawa autorskiego jako rodzaj opracowania, jeżeli wykazują dostateczny stopień twórczości osobistej, ujawniającej się w oryginalności wyboru, układu oraz w badawczym ustaleniu tekstu (por. wyrok SN z dnia 23 czerwca 1936 r., 1 K 336/36).

Opracowanie krytyczne jest utworem zależnym wobec dzieła, którego dotyczy (art. 1 ust. 1 i art. 2 ust. 1 Pr.aut.); w odniesieniu do historycznych dzieł literackich staje się w pewnej mierze integralną częścią utworu w jego ostatecznym kształcie, choćby przez przystosowanie ich do potrzeb i możliwości współczesnego odbiorcy. Związek utworu z jego opracowaniem, mającym również charakter twórczy, jest bardzo ścisły (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 16 listopada 1993 r., I ACr 698/93).

Można zgodzić się z poglądem Sądu Apelacyjnego, wyrażonym w zaskarżonym wyroku, że przedmiotowe opracowanie ma charakter "uboczny" wobec dzieła twórcy, którego dotyczy. Nie można jednak w całości aprobować poglądu, że "sprzedaje się dzieło Fredry, a nie opracowanie prof. Mieczysława I." Oba te dzieła (dzieła Aleksandra Fredry i dzieła zależne prof. Mieczysława I. w postaci krytycznego opracowania tekstu, komentarza i wstępu) są tak ściśle związane ze sobą, że nie jest możliwe ich oddzielne sprzedawanie, w związku z czym Sąd Apelacyjny nietrafnie przyjął, że "sprzedawane jest dzieło Aleksandra Fredry i to jego wartość decyduje o rynkowej wartości wydawnictwa, a nie opracowanie prof. Mieczysława I.".

O wartości sprzedawanego dzieła opracowanego krytycznie decydują obie wymienione części składowe, niezależnie od tego, jak kształtuje się ich stosunek wartościowy w cenie sprzedaży. Stwierdzenie to ma znaczenie dla oceny wysokości hipotetycznego wynagrodzenia zarówno dla autora opracowania krytycznego oraz przeniesienia związanych z tym autorskich praw majątkowych, jak i wynagrodzenia dla powoda z tytułu umowy licencyjnej z pozwaną o wykorzystanie wymienionych opracowań w ograniczonym zakresie, gdyby umowa taka była zawarta.

Wyrok SN z dnia 25 marca 2004 r., II CK 90/03

Standard: 34253 (pełna treść orzeczenia)