Sprostowanie rzeczowe i odnoszące się do faktów; weryfikowanie prawdziwości treści zawartych w sprostowaniu

Sprostowanie nie może zatem dotyczyć ocen czy opinii; powinno być rzeczowe (zwięzłe, konkretne, dotykające sedna zagadnienia) oraz jasno wytykać autorowi materiału prasowego fakty nieprawdziwe lub nieścisłości (zob. wyrok SN z 30 września 2020 r., IV CSK 68/18).

Jeżeli wypowiedź zostaje sformułowana w sposób, który z punktu widzenia rozsądnego, racjonalnie działającego odbiorcy pozwala uznać, że wynikają z niej określone fakty, to odniesienie się do tych faktów w tekście sprostowania nie może być uznane za pozbawione rzeczowości (wyrok SN z 4 października 2019 r., I CSK 416/18, OSNC 2020, nr 7-8, poz. 61), choćby nawet sposób sformułowania wypowiedzi, wykorzystującej technikę sugestii, aluzji lub niedomówienia dawał możliwość odmiennej interpretacji.

Wyrok SN z dnia 2 marca 2023 r., II CSKP 1088/22

Standard: 74559 (pełna treść orzeczenia)

Wymaganie rzeczowości oznacza, że sprostowanie powinno w sposób zwięzły i zwarty prezentować twierdzenia zainteresowanego odnoszące się do faktów opisanych w prostowanym materiale. Sprostowanie ma dotyczyć wyłącznie sedna twierdzeń przedstawionych w inkryminowanym opracowaniu, nie może natomiast obejmować dygresji, wątków pobocznych lub stanowić swoistego komentarza zainteresowanego sytuującego się na marginesie lub luźno związanego z przedstawioną rzeczywistością (por. wyroki SN z dnia 10 grudnia 2003 r., V CK 95/03, z dnia 4 listopada 2016 r., I CSK 733/15 i z dnia 31 stycznia 2018 r., I CSK 310/17).

O tym, jakie fakty wynikają z materiału prasowego, a tym samym do czego powinno odnosić się sprostowanie, rozstrzyga treść materiału, której odtworzenie wymaga określonego procesu intelektualnego po stronie odbiorcy. W przypadku wypowiedzi pisemnych treść ta jest możliwa do ustalenia przy pomocy powszechnie znanych reguł języka, które zazwyczaj pozwalają jasno ‎i jednoznacznie ustalić sens wypowiedzi.

W orzecznictwie zwrócono jednak uwagę, że przy uwzględnieniu wielości dostępnych technik językowych nieścisły lub nieprawdziwy – w subiektywnym ujęciu – charakter twierdzeń może wynikać dopiero z analizy całokształtu komunikatu, uwzględniającej zestawienie powołanych w nim wypowiedzi innych osób oraz odautorski komentarz, przy pomocy których autor buduje rzeczywistość.

Zastosowanie przez autora materiału tej lub innej techniki językowej i stylistycznej nie zwalnia od obowiązku opublikowania sprostowania (por. wyroki SN z dnia 4 listopada 2016 r., I CSK 733/15 i z dnia 12 stycznia 2017 r., I CSK 61/16). Jeżeli zatem wypowiedź zostaje sformułowana w sposób, który z punktu widzenia rozsądnego, racjonalnie działającego odbiorcy pozwala uznać, że wynikają z niej określone fakty, to odniesienie się do tych faktów w tekście sprostowania nie może być uznane za pozbawione rzeczowości (por. wyrok SN z dnia 4 października 2019 r., I CSK 416/18,), choćby nawet sposób sformułowania wypowiedzi, wykorzystującej technikę sugestii, aluzji lub niedomówienia dawał możliwość odmiennej interpretacji.

Wyrok SN z dnia 3 grudnia 2021 r., I CSKP 126/21

Standard: 69151 (pełna treść orzeczenia)