Tożsamość pokrzywdzonych w przestępstwie znęcania

Brak tożsamości pokrzywdzonych nie zawsze podważa tożsamość czynu. Sąd Najwyższy wskazuje bowiem, że różnica co do osoby pokrzywdzonej wyklucza tożsamość czynu tylko wówczas, gdy łączy się z ustaleniem także innych różnic, na przykład co do miejsca zdarzenia, czasu czynu, przedmiotu wykonawczego lub ustawowych znamion (por. wyrok SN z dnia 2 marca 2011 r., III KK 366/10). 

Szczególnych trudności przysparza ustalenie tożsamości czynu zarzuconego i przypisanego w sytuacji przestępstwa znęcania się, jeżeli nie zachodzi tożsamość pokrzywdzonego. Sąd Najwyższy miał już sposobność rozważyć tę kwestię w postanowieniu z dnia 31 marca 2015 r. (I KZP 1/15).

Sąd Najwyższy przyjął, że przepis art. 207 k.k. chroni prawidłowe funkcjonowanie i dobro rodziny, wobec czego "zachowania oskarżonego naruszające dobra prawne więcej niż jednego członka rodziny, stanowią jedno przestępstwo znęcania się z art. 207 § 1 k.k., oczywiście w sytuacji spełnienia innych ogólnie przyjętych kryteriów tożsamości czynu". Jednocześnie jednak w postanowieniu nie wyłączono możliwości przypisania sprawcy znęcania się nad poszczególnymi członkami rodziny tylu przestępstw, ilu było pokrzywdzonych, zastrzegając, że "zależeć to będzie zawsze od konkretnych okoliczności faktycznych i ustaleń dokonanych w indywidualnej sprawie." Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia stwierdził, że "gdyby z materiału dowodowego wynikało, iż poszczególne zachowania oskarżonego wobec konkretnych osób znane były oskarżycielowi jeszcze przed wniesieniem aktu oskarżenia, a mimo tego nie zostały one uwzględnione w skardze, to przyjąć należy, iż taka była wola i świadoma decyzja skarżącego."

Wyrok SN z dnia 26 lutego 2019 r., II KK 37/19

Standard: 33943 (pełna treść orzeczenia)

Ze względu na kształt dobra chronionego, jakim jest prawidłowość funkcjonowania, a zatem i dobro rodziny, należy przyjąć, iż zachowania oskarżonego naruszające dobra prawne więcej niż jednego członka rodziny, stanowią jedno przestępstwo znęcania się z art. 207 § 1 k.k., oczywiście w sytuacji spełnienia innych ogólnie przyjętych kryteriów tożsamości czynu.

Ewentualne przypisanie sprawcy znęcania się nad poszczególnymi członkami rodziny popełnienia tylko jednego przestępstwa czy też rozgraniczenie jego zachowań na tyle przestępstw, ilu jest pokrzywdzonych, zależeć będzie zawsze od konkretnych okoliczności faktycznych i ustaleń dokonanych w indywidualnej sprawie.

Postanowienie SN z dnia 31 marca 2015 r., I KZP 1/15

Standard: 33944 (pełna treść orzeczenia)