Umowa o roboty budowlane i jej essentialia negotii

W świetle art. 647 k.c. przedmiotem umowy o roboty budowlane jest z jednej strony zobowiązanie wykonawcy do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a z drugiej strony zobowiązanie inwestora do przygotowania robót, w szczególności do przekazania wykonawcy terenu budowy i dostarczenia mu projektu, odebrania obiektu i zapłacenia umówionego wynagrodzenia.

Wprawdzie w art. 647 in princ. k.c., charakteryzując przedmiot świadczenia wykonawcy, ustawodawca posłużył się określeniem „obiekt”, ale samą umowę nazwał umową o roboty budowlane, a nie umową o wykonanie obiektu.

Wykonanie umowy o roboty budowlane w zasadzie nigdy nie prowadzi do powstania rzeczy w rozumieniu art. 45 k.c., natomiast wiąże się z czynieniem nakładów na nieruchomość (zwykle gruntową) i z tak istotnym jej przeobrażeniem, że poświęcone zostały mu także uregulowania publicznoprawne, zawarte w przepisach o planowaniu przestrzennym i prawie budowlanym. 

Uchwała SN z dnia 9 grudnia 2021 r., III CZP 26/21

Standard: 59073 (pełna treść orzeczenia)

Podstawowe znaczenie w procesie kwalifikacji umowy ma ustalenie essentialia negotii (elementów konstytutywnych) umowy o roboty budowlane. Poszczególne elementy definicyjne tego typu umowy nie mają charakteru równorzędnego. Za te, które klasyfikują do konkretnego typu umowy, należy uznać zobowiązanie wykonawcy do oddania przewidzianego w umowie obiektu (…) oraz zobowiązanie inwestora do zapłaty wynagrodzenia. Stanowią one przedmiot samodzielnych roszczeń, a ich funkcjonalne powiązanie pozwala osiągnąć cel zobowiązania i jednocześnie określić jego charakter (co do elementów przedmiotowo istotnych; T. Dybowski, A. Pyrzyńska (w:) E. Łętowska (red.), System prawa prywatnego. Prawo zobowiązań-część ogólna, t. V, Warszawa 2006, s. 184).

Świadczenie wykonawcy wyraża się w zobowiązaniu do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej. Ocena jakości tego świadczenia dokonywana jest stosownie do wymagań prawa budowlanego i przepisów szczególnych wydanych na jego podstawie (tak SN w wyrokach: z 25 marca 1998 r., II CKN 653/97 i z 7 grudnia 2005 r., V CK 423/05)

Wyrok SN z dnia 17 września 2021 r., V CSKP 43/21

Standard: 80732 (pełna treść orzeczenia)