Roszczenie o zawarcie umowy o przedłużenie użytkowania wieczystego

Użytkownik wieczysty może wystąpić z żądaniem jego przedłużenia na dalszy okres w terminie określonym w art. 236 § 2 k.c. Prawu użytkownika wieczystego w tym zakresie, które ma normatywną postać roszczenia, odpowiada leżący po stronie właściciela gruntu obowiązek. 

Wniosek o przedłużenie prawa użytkowania wieczystego może być złożony aż do ostatniego dnia pięcioletniego terminu przed końcem okresu, na jaki użytkowanie wieczyste zostało ustanowione. 

Wystąpienie z wnioskiem w terminie przewidzianym w art. 236 § 2 k.c. wyłącza zastosowanie art. 33 ust. 1 u.g.n, co pozwala zawrzeć umowę o przedłużenie użytkowania wieczystego lub doprowadzić do jej zawarcia na drodze sądowej w sposób przewidziany w art. 64 k.c., po upływie okresu, na jaki zostało ono ustanowione (uchwała SN z dnia 16 lutego 2012 r., III CZP 94/11).

Późniejsze zawarcie w takiej sytuacji umowy o przedłużenie użytkowania wieczystego sprawia, że użytkowanie wieczyste trwa nieprzerwanie w określonych ramach czasowych. 

Użytkownik wieczysty nabywa wobec właściciela gruntu, z chwilą zgłoszenia żądania o przedłużenie wieczystego użytkowania z zachowaniem terminu określonego w art. 236 § 2 k.c., roszczenie o złożenie oświadczenia woli niezbędnego do zawarcia takiej umowy, a w razie odmowy może żądać zawarcia umowy na drodze sądowej. Roszczenie staje się wymagalne z chwilą powstania. 

Roszczenie to ma charakter majątkowy i podlega dziedziczeniu. 

W postępowaniu sądowym o jego realizację, po stronie powodowej współużytkowników wieczystych istnieje współuczestnictwo konieczne. 

Sąd uwzględnia powództwo, jeżeli nie zaistnieją podyktowane ważnym interesem społecznym przesłanki do odmowy przedłużenia użytkowania wieczystego na dalszy okres. 

W razie oddalenia powództwa użytkowanie wieczyste wygasa z upływem okresu na jaki zostało ustalone.

Postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2013 r., IV CSK 362/12

Standard: 68308 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli nie zachodzi wyjątkowy przypadek uzasadniający odmowę przedłużenia użytkowania wieczystego ze względu na ważny interes społeczny, użytkownik wieczysty z chwilą złożenia w terminie określonym w art. 236 § 2 k.c. właścicielowi wniosku o przedłużenie użytkowania wieczystego nabywa na podstawie tego przepisu wobec właściciela roszczenie o zawarcie umowy o przedłużenie użytkowania wieczystego, a ściślej, o złożenie przez właściciela oświadczenia woli niezbędnego z jego strony do zawarcia tej umowy (zob. uchwała (7) SN z dnia 7 stycznia 1967 r., zasada prawna, III CZP 32/66 oraz postanowienie SN z dnia 20 kwietnia 2006 r., III CSK 37/06).

Roszczenie o takiej treści na rzecz użytkownika wieczystego z tą chwilą nie tylko powstaje, ale także staje się wymagalne, właściciel więc powinien podjąć działania prowadzące do zawarcia umowy o przedłużenie użytkowania wieczystego bezpośrednio po otrzymaniu wniosku użytkownika wieczystego.

Artykuł 236 § 2 k.c. przyznaje użytkownikowi wieczystemu omawiane roszczenie niewątpliwie bez względu na to, w którym dniu określonego w tym przepisie pięcioletniego terminu zgłosił on żądanie przedłużenia użytkowania wieczystego, a więc choćby zgłosił je dopiero w ostatnim dniu tego terminu.

Uchwała SN z dnia 16 lutego 2012 r., III CZP 94/11

Standard: 33730 (pełna treść orzeczenia)