Zmiana treści ograniczonego prawa rzeczowego (art. 248 k.c.)

Zmiana treści ograniczonego prawa rzeczowego może polegać np. na zmianie jego zakresu, sposobu wykonywania, okresu na jaki zostało ustanowione jako prawo terminowe, czy też rozszerzeniu lub zawężeniu uprawnień lub obowiązków wynikających ze stosunków obligacyjnych stanowiących ustawowy składnik zmienionego prawa.

Zmiana treści hipoteki ściśle wiąże się ze zmianą treści wierzytelności hipotecznej, przy czym zmiana treści wierzytelności hipotecznej pociąga za sobą zmianę treści hipoteki tylko wówczas, gdy dotyczy elementów ujawnionych we wpisie hipoteki do księgi wieczystej. Istotne jest funkcjonujące w ustawie rozróżnienie między zmianę treści hipoteki i przejściem (przeniesieniem) hipoteki, które z reguły wiąże się z przelewem wierzytelności hipotecznej. O przeniesieniu hipoteki traktuje w szczególności art. 79 ust. 2, art. 107, art. 117 u.k.w.h. Natomiast art. 95 ust. 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665 ze zm.) nie tylko rozróżnia zmianę treści hipoteki i przeniesienie hipoteki, ale wprost wiąże przeniesienie hipoteki ze zbyciem wierzytelności. Ustawodawca posługuje się również bardziej ogólnymi terminami, tj. „przeniesienie ograniczonego prawa rzeczowego” (art. 245[1] k.c.), „zmiana treści ograniczonego prawa rzeczowego” (art. 248 k.c.).

Postanowienie SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 127/10

Standard: 71040 (pełna treść orzeczenia)

Z przepisu art. 248 § 1 k.c. nie wynika sankcja w postaci wygaśnięcia ograniczonego prawa rzeczowego, Nie można sankcji takiej „z jego treści wyinterpretować”.

Istotą regulacji zawartej w art. 248 § 1 k.c. jest to, że treść ograniczonego prawa rzeczowego nie może być zmieniona inaczej, niż w drodze umowy pomiędzy uprawnionym, a właścicielem. Brak takiej umowy oznacza brak zmiany treści prawa, co powoduje że zakres obciążenia pozostaje niezmieniony w stosunku do obciążenia wynikającego z umowy ustanawiającej prawo. Samo jednak prawo, o ile nie zajdą okoliczności, z którymi ustawa wiąże jego wygaśnięcie, istnieje tak długo jak istnieje wierzytelność.

Wyrok SN z dnia 6 maja 2004 r., II CK 245/03

Standard: 33668